Hoe kan ik mensen met autisme helpen om te socialiseren?
Jeroen heeft autisme en ik wil hem graag helpen om meer contact te hebben met mij of bevriend te raken met anderen. Hoe doe ik dat?
Vraag
Jeroen heeft autisme en ik wil hem graag helpen om meer contact te hebben met mij of bevriend te raken met anderen. Hoe doe ik dat?
Stap 1: de voorbereiding
Ik neem een accepterende houding aan
Ik accepteer Jeroen zoals hij is en mezelf zoals ik ben. Ik veroordeel hem niet om zijn tekortkomingen en ga er vanuit dat hij keihard zijn best doet. Wat betreft mezelf accepteer ik dat ik maar weinig idee heb van hoe ik dit aanpak en dat ik het risico loop dat ik het helemaal verkeerd doe. Jeroen heeft zijn hele leven al geprobeerd om betrokken te blijven, om vrienden te maken of om een partner te vinden, maar tot nu toe is het hem nog maar weinig gelukt, dus er zijn waarschijnlijk geen eenvoudige oplossingen hier.
Ik bespreek met Jeroen wat hij graag zou willen en wat hij lastig vindt
Ik ken Jeroen natuurlijk, maar ik weet eigenlijk niet zo goed waar hij interesse in heeft, wat hij graag zou willen en wat hij lastig vindt. Ik weet bijvoorbeeld dat hij het leuk vindt om te basketballen, maar ik weet niet of hij het leuk zou vinden om op een basketbalclub te gaan. En ik weet dat hij niet van wielrennen houdt, maar misschien vindt hij het best leuk om een keer bij mij naar de Tour de France te kijken, gewoon voor de gezelligheid. En ik weet dat mensen met autisme vaak moeite hebben om het initiatief te nemen voor contact, maar ik zie Jeroen dat vaak genoeg doen, dus ik vraag me af of dat wel zijn probleem is. Ik weet dus niet precies hoe dit allemaal zit bij Jeroen en dus vraag ik hem er maar gewoon na.
Ik maak Jeroen duidelijk wat hij van mij kan verwachten
Om Jeroen te helpen moet ik de neiging om mezelf goed voor te doen en aardig gevonden te worden even onderdrukken en duidelijk en precies zijn tegen Jeroen over wat hij wel en niet van mij kan verwachten. Ik zeg bijvoorbeeld tegen hem, "Ik heb genoeg contacten en geen behoefte aan meer, maar ik wil best een paar keer me je mee gaan om wat te oefenen of contacten te leggen." Of ik ik zeg tegen hem, "Op donderdagavond heb ik meestal niks, dus dan mag je me altijd bellen. Als ik er toch niet ben of geen zin hem om met je te praten neem ik niet op en bel ik je ook niet terug. Als ik wel opneem vindt ik het leuk dat je belt en mag je zo lang met me praten als je wilt." Voor mezelf klinkt dit nogal hard, en ik schrik er een beetje van als ik het zeg, maar dit is wel de waarheid, en daarmee help ik Jeroen het meest.
Stap 2: de uitvoering
Ik nodig Jeroen een keer uit
Ik nodig Jeroen uit om een keer mee te komen naar naar een van mijn activiteiten. Ik vraag hem bijvoorbeeld een keer mee naar mijn zwemschool. Dat is een min of meer gestructureerde activiteiten. Ik ken de instructeur en de leden van de groep. Ik kan hem aan ze voorstellen en hem rondleiden, zodat hij al wat mensen kent en de weg weet. Of ik nodig hem uit om wielrennen te komen kijken met mijn vrienden. Daarbij kan Jeroen erbij zijn en meedoen aan dezelfde activiteit, zonder dat er veel gepraat hoeft te worden.
Ik biedt aan om een keer met Jeroen mee te gaan
Wanneer blijkt dat Jeroen geen of weinig interesse heeft in mijn soort activiteiten biedt ik hem aan om zelf een keer met hem mee te gaan naar een activiteit die hem leuk lijkt, maar waarvan hij het niet zo ziet zitten om er alleen heen te gaan. Ik ga bijvoorbeeld een keer mee naar een basketbalclub in de buurt. Samen is het niet zo spannend en ik kan samen met Jeroen aan de trainer uitleggen wat Jeroen goed kan en wat hij lastig vindt. Of ik ga een keer mee naar een activiteit die Jeroen organiseert, een stripboekenbeurs in Berlijn bijvoorbeeld. Daar kan hij met anderen praten over stripboeken waar hij een fan van is. Zo'n uitje regelen kan hij prima, maar hij heeft alleen niemand om samen mee te gaan en alleen ziet hij dat niet zitten.
Ik voer mijn regeling met Jeroen uit
Jeroen belt mij nu regelmatig op donderdagavond. Als ik geen zin heb om met hem te praten neem ik niet op en bel ik ook niet terug. Soms vindt ik dat wel lastig en heb ik de neiging om hem toch terug te bellen, maar dat is voor hem denk ik te verwarrend. Als ik wel opneem hebben we altijd een leuk gesprek.
Ik laat Jeroen zie hoe ik het doe, oefen met hem en geef hem instructies
Ik bezoek samen met Jeroen een festival, waar ook allerlei kraampjes zijn. Terwijl we langs de kraampjes lopen ziet Jeroen hoe ik het doe: contact maken met de mensen achter te kraampjes, interesse tonen, bedanken voor aanbiedingen waar ik geen interesse in heb. Tijdens onze telefoongesprekken laat ik het hem direct (als in 'niet indirect') weten wanneer hij dingen doet of zegt die ik niet fijn vindt. Laatst vertelde ik bijvoorbeeld over een nieuwe leidinggevende op mijn afdeling, maar daar gaat hij dan helemaal niet op in. Dan zeg ik hem dat ik me niet gehoord voel en dat ik graag zou willen dat hij daar op doorging, "Hoe vindt je dat? Ben je er blij mee of vindt je het spannend?"
Jeroen legt mij uit hoe het voor hem is en geeft mij instructies
Andersom laat Jeroen mij ook zien hoe het voor hem is en wat hij graag van mij wil. Hij zegt bijvoorbeeld, "Als je boos op me wordt, moet je nadat het okay is dat wel tegen me zeggen, dat het nu goed is, anders weet ik dat niet." Zo help ik Jeroen ook om anderen duidelijk te maken hoe het bij hem werkt, waar hij moeite mee heeft en wat hij van anderen nodig heeft.
Stap 3: de opvolging
Ik evalueer onze gezamelijke acties met Jeroen
De Tour kijken werkte niet voor Jeroen. Hij heeft het drie keer geprobeerd, maar het interesseert hem echt niet. Hij raakt dan afgeleid met zijn gedachten, voelt zich dan alleen en wordt er alleen maar verdrietig van. Maar een vriend van mij die er ook was kijkt een of andere Netflix serie die hij ook leuk vindt en die kijken ze nu samen. Jeroen vond het leerzaam om met mij mee te gaan naar het festival. Laatst is hij zelf naar een markt met allerlei buurtinitiatieven geweest. Daar heeft hij geoefend met interesse tonen. Hij heeft bij een stel kunstenaars meer informatie gevraagd over een open atelierdag, bij de politie bedankt om lid te worden van burgernet en is hij bij een jonge dame ingegaan op een uitnodiging om een korte voorstelling te bekijken. Jeroen zit nu ook weer op basketbal. Blijkbaar was het genoeg voor hem dat ik twee keer mee geweest ben. Berlijn ging niet zo goed voor Jeroen. Door de reis was hij al overprikkeld voordat we op de beurs waren. De volgende keer moet er maar een overnachting bij. Dan mag ik hopelijk weer mee, want ik ben nu ook fan, haha.
Ik bespreek met Jeroen hoe het gaat met onze regeling
Jeroen belt mij nu meestal 1 of 2 keer in de maand op donderdagavond. Ik vindt dat prima zo en eigenlijk best gezellig. Als ik Jeroen vraag hoe hij vindt dat het gaat verteld hij me dat hij er soms wel moe van wordt. Dat herken ik denk ik ook wel bij hem en ik vraag hem waarom hij dan niet gewoon ophangt. Zo kom ik er achter dat hij het zelf niet goed merkt als hij moe wordt, dat het eigenlijk niet in hem opkomt dat hij zelf ook op kan hangen en dat hij het ook gewoon vol wil houden, omdat hij maar weinig andere contacten heeft. Dit hebben we opgelost door af en toe gewoon een pauze te nemen zonder op te hangen. Dan kan Jeroen beter opmerken of hij al moe is en even pauze nemen als hij nog verder wil praten. Ook hebben we een keer geoefend met hoe je dat doet, ophangen. En dat doet hij nu regelmatig. Ik heb hem ook verteld over mijn neiging om dan toch terug te bellen. Hij denkt dat hij het wel aankan als ik dat af en toe toch doe, maar niet altijd.
Ik besef me dat Jeroen's sociale leven kwetsbaar blijft
Het lijkt allemaal best prima te gaan zo, maar ik besef me dat Jeroen's sociale leven kwetsbaar blijft. Als de serie die Jeroen met die vriend van me bekijkt afgelopen is, is het niet vanzelfsprekend dat ze samen een nieuwe gaan kijken of contact blijven houden. Onze telefoongesprekken kunnen zomaar opeens ophouden. Als degene bij zijn basketbalclub die hij vertrouw er mee stopt kan hij er zo weer mee stoppen. Maar ook als dat allemaal zo zal zijn heb ik toch gedaan wat ik kan en zal het niet voor niets zijn geweest. Hij heeft nu in elk geval wat contacten en de dingen die we beide van elkaar geleerd hebben zijn blijvend.
Conclusie
Ik help Jeroen met socialiseren. Ik weet niet precies hoe, maar ik probeer het gewoon. Ik vraag hem waar hij interesse in heeft en waar ik hem bij kan helpen. Ik nodig hem uit om een keer met mij mee te gaan, biedt aan om een keer met hem mee te gaan of maak een duidelijke regeling met hem. Na afloop bespreek ik met hem hoe hij het vond.
