Paniekaanvallen

Gevoeligheid voor stress en lichamelijke sensaties maken volwassenen met autisme kwetsbaar voor paniekaanvallen.

Belang

 
Hoewel er zoiets bestaat als de diagnose paniekstoornis zijn er allerlei stoornissen waarbij paniekaanvallen voorkomen. Ook hoeft een paniekaanval niet perse samen te gaan met angst. Sommige volwassenen met autisme hebben alleen last van de fysieke symptomen. Zij zijn meestal ook niet in staat om aan te geven wat de aanval opwekt. Anderen weten goed wat de aanval opwekt en vertonen vaker angst en vermijdingsgedrag. De aanwezigheid van paniekaanvallen met angst is een aanwijzing van ernstigere problematiek, wat een negatief invloed heeft op het beloop en de behandeling van vrijwel alle psychische stoornissen.
 

Waar gaat het over?

 
  • Paniek: een plotselinge en hevige psychosomatische reactie die zich voordoet op het moment dat een bedreigende gebeurtenis zich voltrekt
  • Psychische paniekreacties: intense angst, de gedachte dood te gaan of gek te worden
  • Somatische paniekreacties: hartkloppingen, kortademigheid, pijn op de borst, zweten, trillen, misselijkheid, duizeligheid, gevoelloosheid of tinteling, koude rillingen en/of hete opvliegers
  • Paniekaanval: het optreden van paniekreacties zonder dat er sprake is van een duidelijk of daadwerkelijk gevaar
  • Spontane paniekaanval: paniekaanval die de patiënt niet aan voelt komen en niet of moeilijk kan verklaren
  • Verwachte paniekaanval: paniekaanval die de patiënt aan voelt komen of van te voren al verwacht had, gezien de situatie waarin die zich bevindt
  • Niet-angstige paniekaanval: paniekaanval waarbij weinig tot geen angst optreedt
  • Paniekstoornis: stoornis waarbij paniekaanvallen samengaan met angst voor nieuwe aanvallen en gedrag gericht op het vermijden ervan
     

    Hoe vaak komt het voor?

    7

    van de volwassenen heeft ooit één of meerdere paniekvallen gehad

    83

    van de volwassenen met een angststoornis heeft wel eens een paniekaanval gehad

    15

    van de volwassenen met paniekaanvallen ontwikkelt binnen een jaar een paniekstoornis

    30

    procent van de paniekaanvallen vindt plaats zonder angst

    12

    procent van de volwassenen met paniekaanvallen had hun eerste aanval voor hun achtiende

    11

    Volwassenen met paniekaanvallen ontwikkelen later 2 keer zo vaak een depressie als volwassenen die dat niet hebben (11% vs. 6%)

    15

    van de volwassenen met autisme heeft ooit een paniekstoornis gehad

    47

    minuten voordat een paniekaanval zich voordoet beginnen veranderingen in hartslagvariabiliteit en ademhaling zich voor te doen

    Ervaringen van autistische volwassenen

    Het voelt alsof mijn borst zonder reden heel zwaar wordt en tegen mijn longen aan drukt, waardoor het heel moeilijk wordt om adem te halen. Ik probeer adem te halen, maar hoe meer ik dat probeer hoe meer ik verstik.
    Ik had mijn eerste paniekaanval aan het begin van de middelbare school. Eerst had ik ze meestal drie keer per dag, maar naarmate ik meer gewend raakte aan de ruimte, de mensen en de routines werd het minder.
    Als ik een paniekaanval krijg probeer ik iets te doen waar ik rustig van wordt: een warme douche, een serie kijken, een kopje thee drinken.
    Zonder aanwijsbare reden begint opeens je hart sneller te kloppen, kan je geen adem krijgen, wordt je lichaam koud en je keel droog. Je hebt het gevoel alsof er iets ergs gaat gebeuren, maar geen idee wat.
    Voor mij voelt het alsof iemand een prop katoen door mijn keel gedrukt heeft, waardoor mijn mond ontzettend droog wordt en het moeilijk is om nog adem te halen.
    Tijdens een stressvolle periode waarin ik tegelijkertijd begon met studeren en met een bijbaantje had ik op een gegeven moment een paar paniekaanvallen per dag. Het enige wat toen nog hielp was medicatie. Hierdoor verdwenen de aanvallen volledig. Maar nadat ik stopte met de medicatie kwamen ze gelijk weer terug.
    Ik heb ook last van aanvallen, alleen voel ik geen paniek. Ik noem ze toch maar paniekaanvallen, omdat het daar het meeste op lijkt: hartkloppingen, ademnood, pijn op borst. Ik voel ze niet opkomen en heb geen idee wat ze veroorzaakt. Ik voel me kalm wanneer het gebeurd en kan meestal gewoon doorgaan met wat ik aan het doen was. Ik heb alleen last van de fysieke symptomen. Soms moet ik even pauzeren omdat ik anders geen adem genoeg heb.
    Ik heb niet veel inzicht in wat een paniekaanval bij mij opwekt. Ik kan ze overal krijgen: thuis, onderweg, tijdens het sporten. Als ik een paniekaanval krijg neem ik even 10 minuten pauze. Om ze te voorkomen helpt het om structuur aan te houden. Hoe voorspelbaarder mijn dag, hoe kleiner de kans.

    Betekenis voor autismevriendelijk Nederland

     
    In autismevriendelijk Nederland is niet alleen aandacht voor autistische volwassenen die last hebben van paniekaanvallen met angst, maar ook voor volwassenen met autisme die paniekaanvallen hebben zonder angst te ervaren. Voor de eerste groep worden psychotherapeutische interventies toegepast en voor de tweede groep psychosomatische interventies. Tevens worden sociaal-maatschappelijke interventies toegepast om de rust en daarmee de drempel voor paniekaanvallen onder volwassenen met autisme te verhogen.
     

    Links

    Comments are closed.