Mindfulness bij volwassenen met autisme

Belang

 
In Mindfulness bij volwassenen met autisme bespreekt Annelies Spek hoe aandachtsoefeningen volwassen autisten kunnen helpen om rustiger te worden in hun hoofd en hun lichaam beter te voelen.
 

Inhoud

Het boek bevat een mindfulness programma dat speciaal is aangepast voor volwassenen met autisme. Je kunt er zelfstandig mee aan de slag, maar je kan het boek ook gebruiken ter voorbereiding of ondersteuning bij het volgen van een groepscursus.

Het boek begint met een algemene uitleg. Daarna wordt per hoofdstuk steeds één oefening besproken. Bij elke oefening worden praktische tips gegeven en is er ruime aandacht voor specifieke valkuilen voor mensen met autisme.

Op de website bij het boek zijn bovendien alle oefeningen in mp3-format te vinden. Daar zijn ook formulieren te vinden voor hulpverleners die zelf een mindfulness cursus willen gegeven.

  • Autisme
  • Klachten
  • Mindfulness
  • Bodyscan
  • Vijfminutenmeditatie
  • Ademhaling
  • Luisteren

Beoordeling door lezers

Auteur

Annelies Spek is als klinisch psycholoog en senior onderzoeker werkzaam bij het Autisme Expertisecentrum en Autisme Kenniscentrum. Ze is gespecialiseerd in autisme bij volwassen mannen en vrouwen. Ze is ook auteur van het boek Autisme Spectrum Stoornissen bij volwassenen (2013).
 

Achtergrond

Wat is autisme volgens Annelies?
Autisme omschrijft Annelies als een "psychiatrische stoornis". Ze omschrijft autisten als mensen die niet in staat zijn:
  1. "de verwachtingen van andere mensen aan te voelen"
  2. "figuurlijke bedoelde opmerkingen adequaat te interpreteren"
  3. "flexibel te reageren op veranderingen in de omgeving"
  4. activiteiten "te stoppen als de omgeving hier om vraagt"
. Al deze beperkingen komen doordat mensen met autisme "informatie op een andere manier verwerken" dan "mensen in hun omgeving".
Wat zijn de klachten van volwassenen met autisme?
Volwassenen met autisme hoeven niet perse klachten te ervaren, maar het grootste deel van hen doet dat wel. Deze bestaan uit somberheid, angst, overspanning, overprikkeling, overbelasting, slapeloosheid en afwezigheid. Ze ontstaan doordat volwassenen met autisme sensorische prikkels (geluiden, beelden) die van buiten komen niet kunnen negeren (filteren). Ze laten alle mentale prikkels (gedachten) binnenkomen, richten hun aandacht er op en blijven erin 'hangen' (piekeren). Vaak zijn ze zo "actief in hun hoofd" dat ze lichamelijke prikkels (vermoeidheid, spanning) niet goed meer aanvoelen en zich moeilijk kunnen ontspannen.
Hoe houdt het boek rekening met mensen met autisme?
"Omdat mensen met autisme informatie op een specifieke manier verwerken, is het van belang dat zij de oefeningen op een passende manier aangeboden krijgen," legt Annelies uit. "Er is rekening gehouden met verschillende kenmerken van autisme, zoals het letterlijk nemen van de taal en de behoefte aan structuur, duidelijkheid en visuele ondersteuning. Bij het schrijven van het boek zijn mensen met autisme nauw betrokken geweest."
Hoe kan mindfulness volwassenen met autisme helpen?
Mindfulness kan volwasenen met autisme helpen om:
  • beelden en geluiden van buiten op te merken zonder er door afgeleidt te worden (overprikkeling)
  • de aandacht weg te halen bij negatieve gedachten en te stoppen met piekeren (somberheid)
  • afstand te nemen tot onplezierige emoties en ze te zien als iets dat opkomt maar ook weer voorbij gaat (angst)
  • de aandacht te verleggen en gedachten voorbij te laten gaan in plaats van er op door te gaan (overspanning, slapeloosheid)
  • stil te staan bij lichamelijke prikkels en zich bewust te worden van gevoelens van vermoeidheid en spanning (overbelasting)
  • de praktische en sociale dingen die ze doen met aandacht te doen, zonder afgeleidt te worden door gedachten (afwezigheid)
Hoe kan mindfulness volwassenen met autisme niet helpen?
Bij mindfulness ga je niet actief aan de slag met je gedachten, maar je probeert wel je aandacht te richten. En je aandacht richten is nog steeds iets wat je actief met je hoofd doet. Leren om je aandacht te sturen vraagt volgens Annelies weinig Theory of Mind capaciteiten, maar het vraagt juist veel Executieve Functie capaciteiten. Van deze centrale aansturing wordt, even als van ToM, ook gezegd dat die vaak minder goed ontwikkeld is bij mensen met autisme. Hoewel mindfulness volwassenen met autisme zeker kan helpen, blijken uit de studie van Annelies dat sommigen er geen baat bij hebben. Zij kunnen misschien meer baat hebben bij behandelingen die meer bottom-up zijn, omdat ze bij het lichaam zelf beginnen, zoals running therapie of bio-energetische oefeningen.

Betekenis voor autismevriendelijk Nederland

 
In autismevriendelijk Nederland worden effectieve methodes geboden om volwassen autisten te helpen om te gaan met hun autisme. Ze leren om in gezelschap meer aanwezig te zijn en gemakkelijker een gesprek te volgen wanneer meerdere gesprekken tegelijk plaatsvinden. Onplezierige gedachten en emoties die in sociale situaties op kunnen komen laten ze voorbij gaan en ze gaan meer met hun gesprekspartner mee als die de aandacht verlegt naar iets anders.
 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *