Neurodivergentie
Belang
Autistisch zijn is een vorm van neurodivergentie. Neurodivergentie betekent dat je hersenen op een andere manier bedraad zijn. Het idee komt van de autistische sociologiestudent Judy Singer, de term van de autistische activist Neurodivergent K.
1998
idee
2009
term
1
scriptie
Autismewoordenboek
1Neurodivergentie als afwijking
Neurodivergentie is een afwijking die zowel schadelijk als voordelig kan zijn. Het kan iemands mogelijkheden en dagelijks leven beperken of juist verruimen en de omgeving kan er hinder of juist plezier van ondervinden. Iemand kan speciaal geselecteerd of juist gediscirmineerd worden om zijn of haar neurodivergentie. Iemands neurodivergentie is iets waar anderen van kunnen houden of niet, wat anderen kunnen accepteren of niet, waar anderen mee om kunnen gaan of niet.
2Neurodivergentie als identiteit
Neurodivergentie is verbonden met een persoon. Iemand kan spreken over "mijn neurodivergentie" of "mijn autistischheid". Netzoals je vrouw, homo of doof kunt zijn, is neuro-andersheid iets waarmee je geboren wordt, wat verbonden is aan je lichaam, wat bepaald wie je bent en wat je verbindt met mensen die ook neurologisch anders zijn. Neurodivergentie is een basis voor het ervaren van verwantschap met andere mensen. Het is een vlag die gehesen wordt en waaronder mensen zich groeperen.
3Neurodivergentie als schaal
Neurodivergentie is een gradatie. Net als intelligentie of overgewicht is het iets waar een schaal voor is. Door middel van een test kun je de mate van neurodivergentie van iemand beoordelen. Op die test kun je hoog of laag scoren. Mensen verschillen in mate van autistischheid. De ene persoon is autistischer dan de ander. Ook kan iemand veranderen in mate van autistischheid. Zelfs binnen een persoon kan er verschil zijn in de mate van autistischheid van de hersenen, de mate van autistischheid van de persoonlijkheid en de mate van autistischheid van het gedrag. Je kan iemands autistischheid goed of verkeerd inschatten: iemand kan autistischer zijn dan je dacht.
4Neurodivergentie als status
Neurodivergente is een verborgen en omstreden status. Het is een status die meer of minder goed zichtbaar kan zijn en wat anderen dus meer of minder goed kunnen herkennen. Een diagnostisch medewerker kan ervan beschuldigd worden niet in staat te zijn om de autistischheid van een vrouw te kunnen herkennen. De neurodivergentie van bepaalde mensen kan ter discussie staan: zijn ze wel echt autistisch? Mensen kunnen hun neurodivergentie (moeten) verbergen of juist openlijk neurodivergent zijn. Ook kunnen ze autistisch zijn zonder het zelf te weten.
5Neurodivergentie als non-conformisme
Neurodivergentie is een vorm van non-conformisme. Conformisme is een typisch menselijke eigenschap, waarbij men zich net zo gedraagt als anderen, hetzelfde doet als de rest. Autisten en aanverwanten hebben een minder sterke neiging tot conformisme. Daarin zijn ze niet alleen, maar wel sterk in de minderheid. Hun neiging om zich niet aan te passen is al op 4-jarige leeftijd een stabiel gegeven. Autisten houden zich minder aan ongeschreven regels. Doordat zij zich niet conformeren, hoort ze niet bij de groep en doordat ze buiten de groep vallen zijn ze kwestbaar.
6Neurodivergentie als oddness
Neurodivergente mensen zijn volgens Judy Singer mensen die "nooit ergens bij passen". Het zijn de losers, de loners, de weirdoes. Ze zijn altijd "the Odd People Out" en strijden om "Odd People In" te worden.
Wanneer ik in staat ben om het werk te doen zou mijn neurodivergentie verder niets uit moeten maken. [identiteit]
Ik denk dat hij hoog zal scoren op neurodivergentie. [schaal]
Ik heb het gevoel dat mijn autistischheid in twijfel getrokken wordt. [status]
Synoniemen
- neurodivergent
- neurologische atypischheid
- neurologische andersheid
- neuroqueerness
- autistischheid
Tegenovergestelden
- neurocongruentie
- neurotypischheid
- neurocongruent
- typisch ontwikkeld
- ideaaltypisch
In andere talen
- neurodivergence
- neurocongruence
- neurological atypicality
- neurotypicalness
- autisticness
Ontwikkeling
1998Singer
De sociologiestudent, Jood, vrouw en nieuwkomer binnen de autismebeweging Judy Singer schrijft haar bachelorscriptie "Odd People In". De scriptie gaat over het ontstaan van een nieuwe sociale beweging, die gebaseerd is op "neurological difference", en beschrijft het idee van neurodivergentie.2010Neurodivergent K
De autistische activist Kassiane Sibley start de blog Radical Neurodivergence Speaking onder de naam "Neurodivergent K". Daarmee introduceert ze de term neurodivergent. Sibley gebruikt de term omdat haar hersenen 'meervoudig' ander zijn; ze is niet alleen autistisch, maar ook epileptisch.
Samenstelling
Het concept Neurologische Divergentie is samengesteld uit de term neurologie en de tegenstelling divergentie versus congruentie.
In het technisch taalgebruik is "divergentie" uiteenlopend, uiteenwijkend of uiteengaand. In de verkeerskunde is het divergentiepunt de plaats waar een weg uiteengaat in twee rijbanen die beide een andere kant op gaan. Het convergentiepunt is het punt vanaf waar twee rijbanen samenlopen en dezelfde kant op gaan.
Dit is niet de manier waarop Neurodivergent K de term gebruikt. Zij ziet divergentie als "anders" en neurologie als de manier waarop "iemands brein bedraad is". De term neurodivergent verwijst voor haar naar iemand "wiens brein anders bedraad is".
Bij Judy Singer verwijst "neuro' naar iets dat nog puur fysiek nog puur verstandelijk is, iets "neurologisch", neurologisch/biologisch of cognitiefs, iets dat gerelateerd is aan de neurobedrading, wat onzichtbaar en geestelijk is, iets dat evolutionair of natuurlijk is in plaats van door opvoeding bepaald. Het heeft te maken met de manier waarop we informatie opnemen en verwerken. Divergent is voor Singer "niet passend".
In het wetenschappelijke taalgebruik wordt neurodivergentie gezien als een concept waarin divergentie "atypisch" betekent en 'neuro' verwijst naar iemands "neurocognitieve constitutie".
neurologische
de manier waarop iemands brein bedraad is
divergentie
afwijkendheid, andersheid, atypischheid
neurodivergentie
de afwijkendheid van iemands neurobedrading
Kritiek
1Neurodivergentie maakt neurotypischheid tot norm
De term neurodivergentie maakt impliciet de neurotypische ander tot de norm. Het zegt: neurotypisch is de neuronorm, neurodivergentie is de afwijking daarvan.
2De logische tegenhanger ontbreekt
In het taalgebruik van de neurodiversiteitsbeweging wordt wel gesproken van neurodivergent, maar niet van neurocongruent. Als logische tegenhanger zou deze term gebruikt dienen te worden om te verwijzen naar de manier waarbij iemands hersenen functioneren in overeenkomst met de neuronorm. In plaats van "neurocongruent" wordt echt de term "neurotypisch" gebruikt. Om duidelijk en samenhangend te zijn zou de beweging dus moeten kiezen tussen "neuroatypisch" versus "neurotypisch" of "neurodivergent" versus "neurocongruent".
3Neurodivergentie is eigenlijk hetzelfde als neurodiversiteit
Door neurodiversiteitactivisten wordt neurodiversiteit gezien als kenmerk van een groep en en neurodiversiteit als kenmerk van een persoon. Taaltechnisch gezien is neurodivergentie echter hetzelfde als neurodiversiteit. Neurodivergentie is, net als neurodiversiteit, het fenomeen dat de neurobedrading van mensen uiteenwijkt (divergeert) in meerdere, verschillende (diverse) vormen.
Betekenis voor autismevriendelijk Nederland
In autismevriendelijk Nederland zijn neurodivergente mensen anders, maar niet minderwaardig dan neurocongruente mensen. Het zijn nog steeds "Odd People", maar ze zijn nu de "Odd People In" in plaats van de "Odd People Out".