Mentaliseren

Ik geef aan dat bepaalde reacties ook verwacht kunnen worden en begrijpelijk zijn in bepaalde situaties en erken daarmee dat de reacties van van mezelf en anderen over het algemeen een zekere voorspelbaarheid en algemeen menselijkheid hebben. Zekere wanneer ik anderen al wat langer ken is het effectief om er van uit te gaan dat hun komende reactie zal lijken op hun vorige reactie. Ook besef ik me dat ik - op basis van het gedrag van de ander en kennis van het verleden - vaak wel enig idee heb over de intenties, gevoelens of houding van anderen ten opzichte van mij, ook al is het misschien minimaal.

Ik ben me bewust van de manier waarop mijn intenties, gedachten en gevoelens een verstorende effect kunnen hebben op mijn waarneming van mezelf of de ander en dat ik me niet altijd volledig bewust ben van wat ik denk, wil of voel. Met name in de context van intieme relaties kunnen veel meer gedachten en emoties worden opgeroepen dan ik me direct bewust van ben. Ik ben me bewust dat ik geen bijzondere positie heb in relatie tot mijn eigen mentale toestanden; ik besef me dat ik weliswaar beter toegang heb tot mijn geest dan anderen, maar dat ik bij het betekenisgeven aan mijn eigen gedachten en gevoelens gehinderd wordt door dezelfde beperking als de tendensen die mij in de weg kunnen zitten bij het interpreteren van anderen. Daarom reflecteer ik niet alleen op 'wat er bij de ander is', maar ook 'wat er bij mezelf is'. In het bijzonder ben ik mezelf bewust van mentale schema's die ervoor zorgen dat ik mezelf en anderen stelselmatig anders zie dan die in werkelijkheid zijn.

Ik geef met woorden als 'misschien' of 'zou kunnen' aan dat ik begrijp dat het moeilijk is om zeker te zijn over de mentale toestanden van anderen, dat gevoelens verwarrend en intenties tegenstrijdig kunnen zijn. Ik benoem alternatieve mentale toestanden, met de implicatie dat ik vaak niet precies weet wat ik zelf of wat anderen vinden of voelen, dat ik het mis kan hebben wanneer ik hier aannames over maak. Ik toon gepaste twijfel over mijn eigen gezichtspunt en bereidheid om dit in twijfel te trekken. Ik ben me er bewust van dat dezelfde situatie, handeling of opmerking voor verschillende mensen een heel andere betekenis kan hebben, afhankelijk vanuit wiens perspectief je het bekijkt. Daarom hou ik mijn aannames voor wat ze zijn: aannames.

Ik erken dat de gevoelens die ik heb in een bepaalde situatie min of meer los kunnen staan van feitelijke situatie. Ik ben me ervan bewust dat niet alle gedachten die ik heb ook bij mij horen, in de zin dat ze gebaseerd zijn op mijn eigen ervaring en niet op de mening van andere mensen. Hetzelfde geldt voor mijn gevoelens, die niet altijd gebaseerd zijn om hetgeen geldt voor het hier en nu. Daarom neem ik enige afstand tot mijn gedachten en gevoelens, zodat ik ze kan onderzoeken en er niet door beheerst wordt. Ik denk bijvoorbeeld, 'ik heb de gedachte dat ik mezelf wil snijden' en ik vraag me af waarom ik die gedachte eigenlijk heb en of ik dat eigenlijk wel echt wil.

Ik begrijp dat de ene mentale toestand tot de andere kan leiden, waardoor mijn innerlijke beleving heel complex kan worden. Ik ervaar en erken dat met andere mensen praten over mijn gedachten en gevoelens kan helpen om 'mezelf te begrijpen' en om 'me begrepen te voelen'. Daarom doe ik mijn best om anderen uit te leggen hoe ik me voel, wat ik denk en wat ik wil - in de verwachting dat het me zal helpen. Ook probeer ik te achterhalen hoe anderen over mij denken en toon ik nieuwsgierigheid en bereidheid om het perspectief van de ander aan te nemen en van de ander te leren.

Ik ben me er bewust van dat mijn gedachten en gevoelens over iets of iemand niet constant zijn, maar dat perspectieven en beleving over korte of langere tijd heen kunnen veranderen; ik stel me voor dat mijn eigen mentale toestanden in de toekomst veranderen ('ik vindt het nu wel leuk, maar kan me voorstellen dat het na een jaar wat gaat vervelen'.)