Sociaal naar mezelf

Recentelijk ben ik voor het eerst in jaren weer begonnen met vrijwilligerswerk. Hierin kom ik het een en ander tegen, waar ik daarvoor wat minder op gewezen was.

In een hospice vervul ik voornamelijk gastvrouw functies. Tot nu vind ik het een prettige en aangename omgeving. Toch kom ik er ook wat onzekerheden in tegen. Zo vraagt het veel van me om korte, laagdrempelige praatjes te maken met gasten. Hierbij merk ik dat ik mensen niet tot last wil zijn en daarom soms nog te terughoudend ben, maar vooral dat ik eigenlijk niet goed ben in koetjes en kalfjes. Het zit best in me, maar ik voel me toch snel wat vervreemd. Ook kan ik veel nadenken over welke dingen nu te diep zijn voor een ander, en wat doorsnee is.

Misschien komt het omdat ik lang uit de running ben of door het moeite hebben met het scheiden van hoofd- en bijzaken. Voor mij is het niet echt verdeeld in hoofd en bijzaken, in wat oppervlakkig genoeg is of wat toch diep of persoonlijk is of ongepast, er zijn vooral gewoon allemaal zaken.

Ook valt me op dat het voor mij in een moment zelf vaak sociaal voelt om over mezelf te vertellen. Ik stel me dan voor dat een ander alleen ruimte kan voelen om ook over zichzelf te delen, als ik ook bereid ben dat te doen. Net als dat het ook veel fijner is om kwetsbaar bij iemand te zijn, die laat zien dat hij of zij daar zelf ook toe bereid is. Dan is het een eerlijke verhouding. Toch kan ik er later vervelend op terugkijken.

Een ander voorbeeld is dat als iemand wat deelt, ik in reactie soms ook wat deel met de bedoeling “kijk hieruit blijkt dat ik herken wat je zegt en je echt heb gevolgd”. Toch heb ik in mijn leven vaak ervaren dat het niet is hoe dit altijd bij andere mensen over komt. Meer dan eens heb ik ervaren dat mensen het storend vonden en aangaven dat ik teveel over mezelf praatte, altijd problemen had, of teveel ‘ik, ik, ik’ had en daarmee misschien zelfs egoïstisch was. Eigenlijk is dat zonde want intern ben ik juist eerder teveel met de ander bezig geweest. Dit is iets waarin ik ook bij andere autisten herkenning heb gevonden, bij hen kan dit juist een sociale interactie vormen van over en weer delen, en het geeft me troost te weten dat die dit ook wel eens ervaren.

Momenteel merk ik dus dat ik daar onzeker in kan zijn. Enerzijds mijn spontane zelf willen zijn, lief en op de ander gericht. En anderzijds het besef dat ik wellicht heel anders over kan komen, de plank mis kan slaan, en dat ik misschien toch teveel met mezelf bezig ben of iets mis daarin of teveel doe in plaats van gewoon te luisteren. Ik voel ook de ambitie erbij beter te leren luisteren en daar ook andere gewoontes in aan te leren. Eigenlijk spreekt eruit dat ik het heel graag goed wil doen, daar kan ik compassie voor voelen. 

Een behoorlijk deel van mijn leven heb ik aardig wat afgerookt en ook wel geblowd. Toen ik hier na jaren spontaan mee stopte, kwam ik ook in sociale moeilijkheden, om het zo maar te zeggen. Het liep niet heel prettig en gebalanceerd met de mensen waar ik toen wel mee om ging. Het zorgde dat ik sociaal een stuk geïsoleerder ging leven. Soms vond ik dat treurig, maar vaak ook wel ontspannen. Blijkbaar ging er toch veel energie en gedoe naar ongevraagd aanpassingsgedrag of maskeren, zoals men dat wel noemt.

Het roken gaf me denk ik veel sociale schijn-skills. Zo kon ik beter tevreden zitten in settingen of gesprekken die ik eigenlijk nu te saai of storend vind om ontspannen te verdragen en dus liever vermijd. Het maakte ook de schijn dat ik heel goed was in koetjes en kalfjes. Achteraf gezien besef ik dat ik eigenlijk meer in verbinding was met het roken, dan aanwezig in mezelf en het werkelijke contact met de ander vanuit mezelf.

Vanuit mezelf voel ik me nu misschien wat minder sociaal dan ik in die rokende tijd van mezelf wel eens dacht. Ik voel me regelmatig een tikkeltje ongemakkelijk erin. Al kan ik prima filosoferen over wat werkelijk sociaal zijn is; er valt veel over te zeggen. Een ding: ik leer steeds meer sociaal te zijn naar mezelf ook en dat is me heel veel waard. Dan kan ik vanuit daar wel ontdekken hoe ik dat eigenlijk meeneem in de wereld en naar contact met anderen. Dat ga ik aan met het gevoel dat er ook plek in de wereld is voor mij, gewoon met hoe en wie ik ben.