Ruimte maken voor jezelf is een proces
Ruimte voor jezelf maken en ruimte vragen van je omgeving vinden de meeste mensen moeilijk, ook niet-autistische mensen. Het vereist onder andere zelfkennis en zelfvertrouwen.
Mijn autismediagnose gaf mij zelfkennis en zelfvertrouwen. Daarvoor had ik wel een idee van wie ik was en wat ik nodig had, maar vond ik mezelf tegelijkertijd nog vaak raar en een aansteller. Ook deed ik graag ‘hoe het hoort’, om erbij te horen en om afwijzing en conflicten te voorkomen. Al voor mijn diagnose hield dit geen stand meer en liet mijn lichaam met signalen weten dat het deze manier van leven niet langer volhield. Dit scenario geldt helaas voor veel mensen, en met name vrouwen, met laat gediagnosticeerd autisme. Als er langdurig en stelselmatig te weinig ruimte is geweest voor wie je bent, een autistisch persoon, kom je hoogstwaarschijnlijk net als ik in een autistische burn-out terecht. In mijn geval wist ik tweeëndertig jaar lang niet dat ik autistisch ben en hebben mijn omgeving en ik mijzelf enorm overvraagd.
Nu, 2,5 jaar na mijn diagnose, weet ik beter wie ik ben, wat ik nodig heb en accepteer ik dat steeds meer. Mijn zelfliefde is misschien nog wel het meest gegroeid sinds mijn diagnose. Niet alleen weet ik waar ik om moet vragen, ik durf er ook om te vragen omdat ik van mezelf houd.
Maar ruimte maken voor autisme is een proces: voor mij én voor de ander.
Ruimte bij de directeur
Mijn autistische burn-out ging gepaard met uitval op mijn werk en ik re-integreerde in vrijwilligerswerk. Ik was gediagnosticeerd en stond aan het begin van mezelf beter leren kennen en ruimte te maken én te vragen voor de uitdagingen waar ik mee te maken had. De directeur van de organisatie waar ik solliciteerde wilde samen met mij en iemand van zijn HR-afdeling een telefoongesprek voeren. Dit zag ik niet zitten, omdat ik hem alleen al niet goed kon verstaan over de telefoon. Hij lachte me nog net niet in mijn gezicht uit toen ik dit zei. Ik voelde me afgewezen en zag het als falen van mezelf. Met een smoes liet ik via een e-mail weten niet verder te willen met de sollicitatieprocedure.
Ruimte bij de kapper
Inmiddels zijn we een jaar verder en heb ik manieren gevonden om ruimte te maken voor mijn autisme. Bij de kapper boek ik alleen nog een afspraak op de dag dat er maar één kapster in de salon aanwezig is. Dan zijn er nooit meerdere gesprekken tegelijk aan de gang. Ten tweede was ik van tevoren zelf mijn haar en laat ik het nooit föhnen om het aantal prikkels, zoals temperatuur en geluid, te beperken.
Maar ook de kapster maakt ruimte voor mijn autisme, sinds zij hiervan weet. Ik raapte een keer al mijn moed bij elkaar en vroeg of de radio uit kon. Ik gaf aan dat het voor mij niet haalbaar is om én een gesprek te voeren én op de achtergrond muziek te horen. “Natuurlijk, geen probleem!” En weg was ze, al op weg naar de radio om deze uit te zetten. Wat volgde was een geïnteresseerde vraag. Na enige aarzeling vertelde ik over mijn autisme en er volgde onverwacht een fijn gesprek.
Tegenwoordig hoef ik er niet eens meer om te vragen, want mijn kapster zet de radio al uit zodra ze me ziet!
Ruimte bij de huidtherapeute
Ook bij mijn huidtherapeute was het ruimte maken voor mijn autisme gemakkelijk en een positieve ervaring. De eerste keer dat ik door haar werd behandeld vroeg ze hoe het met mij ging. Aangezien ik in een autistische burn-out zit, ben ik voornamelijk uitgeput en dit vertelde ik. Ook bij haar volgde een fijn gesprek en ze vroeg of er iets is wat zij kan doen om de behandeling minder belastend voor mij te maken. Ik kreeg de ruimte om aan te geven dat ik graag aan het begin van iedere behandeling met haar bespreek hoe ik erbij zit en of ik tijdens de behandeling wil praten of niet en dat helpt!
Ruimte bij de arts
Anderhalf jaar na mijn diagnose was ik bij een arts op consult. Toen hij mij uit de wachtkamer ophaalde gaf zijn houding mij een vervelend onderbuikgevoel. Het consult was nog geen tien minuten bezig of ik hoorde drie keer een piepje uit zijn hoek komen wat me iedere keer uit mijn verhaal haalde. Toen ik hem vroeg of dat piepje, van zijn smartwatch bleek later, uit kon reageerde hij met: “We kunnen niet in alles rekening met u houden, mevrouw” (hij was op de hoogte van mijn autisme). Ik gaf aan dat mijn grens was bereikt en verliet het gesprek. Het was de eerste keer dat ik het verloop van de situatie als tekortschieten van de ander zag in plaats van van mezelf en dat was bevrijdend.
Ruimte voor iedereen
Ik deel deze situaties, om te laten zien dat tijdige en juiste diagnostiek noodzakelijk zijn om als autist ruimte te maken voor jezelf. Het heeft mij ruim dertig jaar gekost om zover te komen en dat wil ik anderen besparen. De kennis over autisme bij vrouwen groeit, al laten deze situaties ook zien dat er nog heel wat te leren valt als het gaat om ruimte maken voor mensen met autisme…
Hoi Sabine, Heel goed dat de diagnose je de mogelijkheid geeft om je grenzen aan te geven en ruimte voor jezelf te vragen. Ik kan me voorstellen dat elke positieve reactie je hierbij ook een steuntje in de rug geeft. Maar toch… Heb je niet een beetje het gevoel dat je hiermee ook een etiket op jezelf plakt en een uitzonderingspositie creëert? Botte reacties als van deze arts zijn natuurlijk nooit goed te praten! Tegenover minder begripvolle of empatisch onderontwikkelde personen als man deze faalt de diagnose als schild. Belangrijk dat je beseft dat het probleem hierin niet bij jou,… Lees verder »
Hee Bob, bedankt voor je reactie op mijn blog. Ik weet niet of ik je vraag goed begrijp, maar volgens mij is het antwoord precies wat ik in mijn blog duidelijk probeer te maken. De diagnose, het etiket, is nodig om te weten wat je nodig hebt als persoon. Dat je door te vragen om wat je nodig hebt een uitzonderingspositie creëert is nou eenmaal het gevolg van het tot een minderheid behoren. Je vraagt niet om uitzonderingen om je etiket te benadrukken, maar omdat je die uitzonderingen ze gewoonweg nodig hebt om te functioneren. Je kunt mijn blog ook… Lees verder »
Hoi Sabine, dat is eigenlijk ook wat ik probeerde te zeggen. Het ‘etiket’ is voor intern gebruik, om voor jezelf te weten wat je nodig hebt. Niet als reclamebord waardoor je door de buitenwereld in een hokje geduwd wordt. Zoals je zelf ook al zegt zou het natuurlijk nog veel beter zijn als die hokjes niet zouden bestaan…
Liefs, BoB
Ik denk in het algemeen dat bewustwording over wie je bent nodig is om je grenzen goed en duidelijk aan te kunnen geven, en zeker als je, om wat voor reden dan ook, niet houdt van spanningen en confrontaties. Misschien, zoals bij mij, is er sprake van een te groot empatisch vermogen en jezelf makkelijk wegcijferen. Je wilt de ander niet kwetsen, maar je wil je zeker kunnen uiten, omdat je diep van binnen weet dat dat mag en zelfs móet om niet ziek te worden. Er gaan echter vele overwegingen aan vooraf om het in je hoofd en qua… Lees verder »