Ondertiteling

Een poosje geleden maakte ik een korte wandeling door mijn wijk. Op veel plekken is de straat opengebroken, waardoor je vaak moet omlopen. Vandaag was een van de kruispunten weer voor het eerst open. Terwijl ik erlangs loop, zie ik een man met een blindenstok aan de overkant. Hij loopt voorzichtig. Zijn stok gaat ritmisch van links naar rechts. Tot mijn schrik zie ik dat hij recht op het nieuwe bloemperk afloopt. Daar is overal aarde, straks valt hij! Verbouwereerd blijf ik staan. Ik weet niet wat ik moet doen, want dit heb ik nog nooit meegemaakt. Tot mijn opluchting zie ik dat de stok van de man de aarde raakt. Hij staat meteen stil. Voorzichtig tikt zijn stok langs het randje van het bloemperk. Hij loopt voetje voor voetje verder, niet wetend waar hij terecht gaat komen. Ziet er echt vreemd uit, iemand die ongelooflijk voorzichtig loopt op een hele brede stoep. Als hij bij de weg komt, snapt hij het helemaal niet meer. Hij onderzoekt voorzichtig met zijn stok en voet of hij er kan lopen. Ondertussen stopt er een auto, zodat hij veilig over kan steken. Op dat moment valt bij mij het kwartje: ik loop naar hem toe, en vertel dat hij veilig over kan steken.

Aan de overkant van de weg raken we in gesprek. Ik vertel dat de kruising was opengebroken, pas weer open is en bied hem aan om te vertellen hoe het eruit ziet. Zijn eerste vraag: hoe zit het met dat zand? Ik leg hem uit dat het om een gat gaat waar nog planten in gezet moeten worden, en dat het maar een kleine plek is van 1 bij 1 meter. Vervolgens vertel ik dat de weg op gelijke hoogte is gebracht met de stoep, in plaats van dat er een afstapje is. Ook vertel ik hem dat de geleidelijnen bij de bushalte gelukkig weer zijn teruggelegd. Na dat stukje beschrijving, eigenlijk een soort ondertiteling van de vernieuwde kruising, is het voor de man volledig duidelijk hoe het eruit ziet. Hij bedankt me hartelijk, en we gaan allebei verder met onze wandeling.

Als ik thuis ben, denk ik er nog eens over na. Opeens vallen me een aantal parallellen op met mijn moeite voor sociale contacten. Eigenlijk doe ik precies hetzelfde. Ik tast voorzichtig af wat ik wel en niet mag zeggen. Iedere keer zijn de spelregels anders, ik weet nooit waar ik aan toe ben. Soms doe ik per ongeluk iets verkeerd, en dan reageert iemand boos. Net als de man bij het bloemperk weet ik dan niet meer waar ik aan toe ben en ga ik nog voorzichtiger verder. Wat dan helpt is om met mijn coach dit soort situaties te bespreken. “Ik had vandaag toch zoiets geks, ik heb geen idee waarom X zo op mij reageerde.” Aan de hand van mijn verhaal kan mijn coach de situatie voor mij ondertitelen. En met enige regelmaat hoor ik terug: “Die reactie is inderdaad vreemd, maar dat ligt waarschijnlijk meer aan hem dan aan jou”. Soms vraag ik dan nog drie keer door, om zeker te weten dat het niet aan mij lag. Want ja, omdat ik autisme heb en moeite heb met sociale communicatie, dan moet het toch wel aan mij liggen dat de communicatie lastig gaat? Stapje voor stapje leer ik te beseffen dat ook een ander vergissingen kan maken en rare dingen kan doen. Moeizame communicatie kan van twee kanten komen!

De volgende keer als me weer wat overkomt dat achteraf anders bedoeld was, of vreemd is, ga ik denken aan het bloemperk. Het was niet bewust op een lastige plek neergelegd, maar als je niet ziet wat het is, heb je er toch last van!