Leegte

Om me heen is het stil – op straat weinig mensen, auto’s. De wind is gedraaid, waardoor ik niet meer het constante gedruis van de ringweg hoor.
In huis ben ik alleen met mijn katten, die gaan hun eigen gang. De klok tikt, de koelkast slaat af en toe aan en mijn huis is opgeruimd, met alles op z’n plek.

Maar ook in mijn hoofd is het stil, beter gezegd leeg. Er komen wel veel gedachten langs, maar ik ervaar niet dat ze ruimte innemen. Ze gaan net als mijn katten hun eigen gang. De leegte is meer een gebrek aan van alles: er zijn geen spanningen, actie, doelen of plannen. Geen verbinding met mensen of doelen. Ik kan iets gaan doen, maar dat hoeft niet. Leegte, stilte, afwezigheid van alles. Alleen de behoefte om dit te observeren en te registreren. Ik denk en ik schrijf.

Is het een depressie? Dat woord associeer ik met een negatief gevoel. Nu merk ik op dat er afwezigheid van gevoel is; blanco, neutraal, afstand. Een witte leegte.

Ik las een boek van Gerbrand Bakker – Jasper en zijn knecht. Hij noemt daarin vrij terloops dat hij autisme heeft, maar legt de nadruk op zijn depressies en hoe die zijn leven hebben bepaald. Ik herkende veel daarvan, hoe hij jarenlang leefde en ogenschijnlijk goed functioneerde, zonder echt iets te voelen. Wat er met hem en om hem heen gebeurde kon niet tot hem doordringen. Hij heeft een hele opleiding als cultureel werker gevolgd en afgerond, zonder daar iets mee te willen of kunnen, of voelen. 

“Ik ook, ik ook!” dacht ik steeds, terwijl ik het las. Toen ik op mijn 18^e begon aan de Sociale academie, was dat een cultuurschok. Het viel samen met uit huis gaan, een relatie en samenwonen, trouwen. Jarenlang heb ik in een staat van verdoving verder geleefd. Vaak voelde ik me een lege huls, en ik nam het mijzelf kwalijk dat ik niet meer voelde bij wat er om mij heen gebeurde. Zoals na de geboorte van mijn eerste kind.

Wanneer ik terugkijk op mijn leven, denk ik dat ik zeker beperkt ben door mijn autisme. Maar evenzeer ben ik bepaald door steeds terugkerende periodes van depressie. Ze waren nooit heel acuut en ik kon ze goed verborgen houden. Maar op foto’s kijk ik vaak chagrijnig, geïrriteerd. Overprikkeld? Ja, waarschijnlijk wel. Maar ook in meer of mindere mate depressief, heel vaak. Soms werd er wat van gezegd: “wat kijk je boos! (en dat hoort niet zo)”. Dan zette ik maar weer een glimlach op.

Om mij goed te voelen, moet er een balans zijn: Geen onderprikkeling; te weinig leuke en zinvolle contacten en activiteiten maken me lusteloos. Geen overprikkeling; dat geeft me stress en uitputting. In een boek van Annek Tol vond ik veel herkenning. Daarin wordt beschreven wat de reacties zijn op langdurige stress, zowel lichamelijk als psychisch. Het zorgt o.a. voor aanmaak van hormonen die direct inwerken op je stemming, en zo een depressie veroorzaken. Langdurende depressieve gevoelens kunnen uitputting veroorzaken.

Leegte ervaar ik ook tijdens meditaties. Mijn aandacht richt zich dan op de ademhaling en soms lukt het om al het andere wat mijn aandacht zou kunnen vragen, weg te laten glijden. Dat voelt als een witte, stille leegte. Niet per se een positief gevoel, dat ervaar ik pas in het terugkijken op de meditatie als ik tevreden ben met het resultaat.

Ik ben er nog niet helemaal uit. Maar dit is wel de manier waarop ik met mijzelf om wil gaan: observeren, opmerken, afwegen, benoemen.
Een blog schrijven is dan voor mij een goede manier om mijn hoofd leeg te maken. Alle ideeën onderzocht en uitgekristalliseerd, en vervolgens op papier gezet.