Verschillende benaderingen
Schijnbaar zijn er net als bij andere zaken, ook voor autisme verschillende benaderingen. In de blijkbaar nieuwere benadering kan ik mij erg vinden. Zo spreken o.a. Vera Helleman en Martine Delfos over autisme. Ook woonde ik een tijdje begeleid via een instelling die met deze moderne benaderwijze werkt. Om het kort te beschrijven gaat deze ‘nieuwe’ benaderwijze er vanuit dat er niks mis is, met een autist, met mij. Ik heb geen ontwikkelingsstoornis of defect, maar een andere manier van ontwikkelen. Zo stellen zij.
Ander gedrag aanleren
In het verleden ben ik wel eens naar een sociale vaardigheidscursus gestuurd. Ook geven mensen de autist binnen de oude benadering bijvoorbeeld gedragscoaching. Al met al gaat alles erover dat de autist leert minder autistisch te doen en te lijken. Om zo normaal mogelijk te worden. Om ‘goed’ gedrag aan te leren. Of om zich aan te passen, zodat hij of zij welkom en geaccepteerd is op een werkplek of opleiding. Eigenlijk klinkt hieruit voor mij de ondertoon: ‘Zoals jij van jezelf bent is niet goed of welkom.’ Ik zou getraind moeten worden om te zijn zoals de norm is, want dat zou beter zijn. Dat noemt men functioneren.
De andere benadering
Persoonlijk heb ik dus voorkeur voor de andere benadering. Dat komt misschien wel omdat die stelt dat ik wel gewoon oké ben zoals ik ben, dat voelt echt veel beter!
Die stelt dat het juist funest is om mensen met autisme zich maar verder te leren aanpassen en verstoppen in gemaakt en gewenst gedrag. Dat dat juist het functioneren belemmert van de autist. Nou, daar weet ik alles van. Ik kan het misschien aanleren maar nooit volhouden. Het vraagt van mij te doen wat niet bij mij past, of wat niet natuurlijk uit mij komt. Om te werken zoals ik nu eenmaal niet werk. Naast dat het een ongekende vorm van burn-out kan veroorzaken die mijn dagelijkse en basis-functioneren in het gedrang brengt, doet het wat met mij. Namelijk, dat wie ik ben of hoe ik doe of werk niet geaccepteerd of begrepen wordt. Dat ik anders moet zijn om er ook bij te mogen horen, om ook mee te mogen doen, om ook op waarde geschat te worden. Dat doet nogal wat met het zelfbeeld van een mens. Zo heeft het mij heel onzeker gemaakt.
Na mijn diagnose voelde het of elke miscommunicatie bij mij lag. Alsof de ander het altijd wél zou weten, en ik vast een verkeerde interpretatie had. Alsof de benadering of kennis van de ander wel klopt en heel is, en dat van mij kapot of niet kloppend en gelijk moet worden als dat van de ander voor het ook heel gevonden mag worden. Het doet wat te leven in een wereld die weerspiegelt dat je stuk bent zoals je bent.
Mijn waarde als mens
Dus die nieuwe benadering, daar ben ik helemaal fan van. Het is misschien qua werkwijze niet het meest doelgerichte om mij in het, volgens de maatschappij, functionerende hokje te krijgen. Waarin ik z.s.m. goed betaald werk kan doen en volhouden om op basis daarvan te stellen dat het goed met mij gaat. Maar het is de enige werkwijze waarbij ik niet dicht klap, volledig uitgeput en op raak. Waarbij ik mijn gevoel van waarde als mens mag ervaren. En waarbij ik, misschien nog niet meteen met betaald werk maar, stappen maak in mijn stabiliteit, zelfredzaamheid en draagkracht. Wat mij betreft de enige weg die in ieder geval de kans openhoudt om in de toekomst nog eens meer in de wereld neer te kunnen zetten! Om wel ook financieel zelfredzamer te kunnen worden!
Bang
Momenteel heb ik nog ambulante begeleiding die vanuit deze werkwijze met de mens, mij, werkt. Hierdoor is ook de gemeente minder druk gaan uitoefenen. Hier ga ik zo goed op dat, ondanks dat ik nog steeds een diepe uitputting ervaar en druk zat ben met mijn basiszaken, ik die extra hulp wellicht niet meer nodig ga hebben bij die basis. Het maakt mij bang, want als ze weg zijn of als het goed gaat, kom ik bij normale werknemers van de gemeente terecht als er weer eens wat is. Of als ze mij willen ‘herzien in belastbaarheid en functioneren.’ Deze mensen kennen over het algemeen het verschil niet tussen de verschillende benaderingswijzen van autisme. Ook snappen ze misschien niet wat maakt dat het nu zo goed met mij gaat. Het zou zo zonde zijn als iemand me dan weer op de ‘oude’ manier zou benaderen.
Niks mis met mij
Het liefst hoop ik dan ook dat iedereen zou erkennen dat er niks mis is, met mij.
Ondanks dat ik wel zo mijn eigenaardigheden heb en belemmeringen ervaar. Dat ik niet wil, hoef, maar vooral ook kan worden wat de norm is en dat dat niet betekent dat ik stuk ben of meer mijn best moet doen. Dat mijzelf zijn, hoe belastbaar ik op enig moment ook ben, genoeg is en geaccepteerd mag worden. En dat mensen ervaren dat ik wel degelijk mijn waarde heb, dat ik wel degelijk iets toevoeg aan het bestaan en de samenleving! Gewoon door mijzelf te zijn.
Iets wat voor mij werkt
En tot slot dat ik hopelijk iets mag vinden wat vóór mij werkt en aansluit op mijn hypersensitiviteit en op mijn dynamische ontwikkelingsfasen; namelijk dat ik in het ene gebied mentaal ‘voor’ kan lopen op mijn leeftijdsgenoten, maar in het andere gebied juist ‘achter’ kan lopen met mijn leeftijdsgenoten. Kort gezegd dat het mogelijk is per gebied te kijken, waar is het hierin met de ontwikkeling gesteld en wat is hier nu voedend op ter verdere ontwikkeling. Dat is namelijk nog best ingewikkeld in een wereld die door de mens ingesteld is opdat iedereen één mentale ontwikkelingslijn hoort te volgen; dezelfde ontwikkelingsfasen op dezelfde leeftijd, waarbij alles wat van die norm afwijkt een ontwikkelingsstoornis kan worden bevonden. Waarbij ook verwachtingen geschept zijn van een kader waarbinnen iemand ontwikkeld behoort te zijn op een bepaalde leeftijd. Een voorbeeld daarvan is: Als jij dit al kan, dan kán je dat dus ook wel! Maar dat is dus een aanname.
Het mag een beetje wat arrogants (of is het assertiefs?) hebben, maar het niet goed kunnen omgaan met volledige integriteit – en daarvoor in de plaats liever “gewenst”, en vaak niet welgemeend gedrag verlangen – heeft voor mijn gevoel meer weg van een handicap dan autisme zelf. En in een echt prettige relatie is iedereen toch graag zichzelf? Natuurlijk hangt het ook wel weer met context samen, als je werkt in een vorm van dienstverlening is het te begrijpen dat de mensen waar je mee te maken krijgt geen behoefte hebben aan je slechte humeur als je daar last van… Lees verder »