De autistische sociale kater

Sorry, wat zeg je? Ken je de autistische sociale kater? Het lijkt te beginnen als een blog over een autistisch huisdier met sociale trekken. Maar nee, de kater is een metafoor voor emotionele en fysieke uitputting die ik vaak ervaar tijdens en na contact met anderen. Ik vind het vergelijkbaar met een teveel aan alcohol en heb tijd en rust nodig om weer te herstellen.

Sociaal contact leidt bij mij door veelheid en complexiteit aan informatie, prikkels en emoties tot overprikkeling en een hoog stressniveau. Dit kan resulteren in een meltdown- (vecht) of een shutdown- (vlucht) reactie. Fysiek voel ik de stress als een band om mijn hoofd en een bepaald soort ondefinieerbare misselijkheid, daarom vind ik de vergelijking met een kater zeer treffend.

De informatie die bij me binnenkomt is niet alleen wat er gezegd wordt, maar met name ook hoe dat gebeurt. En dan moeten mijn hersenen aan de slag met het interpreteren van gezichtsuitdrukkingen, lichaamstaal en emoties die spelen. En of dat allemaal nog niet genoeg is, probeer ik in de gaten te houden of ik aan de sociale verwachtingen voldoe. Kortom mijn hersencellen ervaren een hele klus in de verwerking. Het in elkaar puzzelen van wat er gebeurt en wat er verwacht wordt kost energie en tijd en die zijn vaak niet in voldoende mate aanwezig.

Daarnaast heb ik last van andere verstoringen zijn zoals achtergrondgeluid, een helder knipperend licht of een onverwachte aanraking om maar wat te noemen. Deze maken het contact er niet makkelijker op.

Ik ervaar de emotionele uitputting als de belangrijke factor die bijdraagt aan mijn sociale kater. En als ik me zelf terug wil trekken om het teveel in mezelf te reguleren en ik word door mezelf of de ander tegengehouden gaat het mis. Ik voel me gevangengezet worden met als gevolg een boze reactie om me vrij te worstelen.

Het kunnen communiceren van de sociale kater en het begrip daarvoor zijn essentieel voor mij om goed contact te hebben. Door het onderkennen van de uitdagingen kunnen ik en de ander daar wat aan doen. En ik besef me dat niet alleen iemand met autisme behoefte heeft aan veilig sociaal contact, maar ook iemand zonder autisme heeft dat. Het is een basisbehoefte van elk mens.

De terugtrek-reactie is een haast automatische reactie van mijn brein en lijf om aan te geven dat er behoefte is om te herstellen. Er is een teveel aan informatie binnengekomen en die moet eerst verwerkt worden, voordat er weer nieuwe informatie bij kan komen. Voor mij is belangrijk om hier gehoor aan te geven om volledige overspoeling te voorkomen en de hersteltijd te beperken.

Ik ervaar dat het herhaaldelijk voelen van de sociale kater belemmerend werkt in het aangaan van contact. Het resultaat is dat ik uitnodigingen afsla, ik mijd een feestje en gesprekken worden een gevecht met mezelf. De lichaamstaal bij het in gevecht zijn met mezelf kan door de ander worden opgevat als boos en afkeer van hem of haar. Een en ander kan leiden tot afwijzing met een gevoel van eenzaamheid, frustratie en een laag zelfbeeld als gevolg.

Ik probeer voor mezelf en de ander een veilige omgeving scheppen in de communicatie door te letten op de behoeften. Daarvoor heb ik open communicatie nodig met doorvragen en vanuit daaruit rekening met elkaar kunnen houden. Ik probeer me vanuit mijn autisme kwetsbaar op te stellen door te benoemen wat ik ervaar en voel. Dat is niet makkelijk, maar geeft wel de meeste bevrediging in het contact.

Ik zorg eerst goed voor mezelf door te weten hoe ik stress kan verminderen wanneer ik deze voel. Een belangrijke om mezelf voor te houden is Wat Werkt Wel (WWW) en Hoe Het Hoort (HHH) overboord te gooien. Ik leer mijn eigen pad te gaan in plaats van dat van de ander te bewandelen uit angst voor kritiek. Ik neem de tijd om mezelf te verzorgen door het doen van relaxatieoefeningen en door te stimmen.

Ik geef zin aan het moment door mijn zintuigen te laten spreken, zoals zie wat ik zie, hoor wat ik hoor. Ook ademhalingsoefeningen helpen mij hierbij. En ik kom in beweging door te wandelen en te fietsen. Daarbij tracht ik in de beweging te zijn of in de omgeving. Verder luister ik regelmatig muziek, schrijf een verhaal of maak een tekening.

Ik probeer al het bovenstaande te doen en te experimenteren met Wat Werkt Wel. Sorry, wat zeg je? Of ik de autistische sociale kater ken? Jazeker! Hij komt regelmatig even langs, hoewel, zijn bezoekjes worden de laatste tijd wat minder en als hij al langskomt, dan is hij weer sneller de deur uit.