Belijf mezelf

“Blijf bij me”, hoor ik heel ver weg haar zachte, warme stem zeggen. Heel ver weg, alles lijkt vervormd en ik lijk verbannen uit wat is, uit mezelf. Maar ik hoor haar heel duidelijk en de intentie raakt me diep alsof het tot me doordringt via een ander kanaal dan door mijn oren. Met een schok kom ik in mijn lijf – ik zit daar als verstijfd, gevangen met koude handen en voeten, geen hartslag merkbaar.

En dan nog een keer het liefdevolle “blijf bij me”. Het begint te stromen in mij, steeds sneller, mijn lijf maakt heftig schokkende bewegingen alsof ik snel beweeg door een soort gangenstelsel op weg naar huis. Dan voel ik de warmte komen en mijn hart begint rustig te pompen.

Het wordt steeds rustiger in me en ik zie haar uit een waterige mist opdoemen. Ik zie het beeld van haar steeds scherper worden. Kleuren worden helderder en geluiden zuiverder. Ik ervaar de balans met mijn omgeving en met haar zonder daarvoor te hoeven vechten of vluchten. Ik kan het laten gebeuren, ik kan mezelf laten gebeuren. Ik zie haar open en betrokken glimlach, en voel blijdschap en ontspanning. Ik ben waar ik wezen moet.

De voorgaande beschrijving lijkt een wedergeboorte uit een bijna-doodervaring, maar is in werkelijkheid de reis die ik maakte vanuit dissociatie naar complete verbondenheid tijdens een EMDR-therapiesessie.

Ik dacht altijd dat ik een beeld-denker was, maar waar de sessie begint met een zolderraam, zonnestralen en stofdeeltjes, lijkt het gevoel zo heftig dat het de sensorische ervaringen overspoelt.

Ik voel me machteloos omdat de gevoelens van opwinding, kwaadheid en angst elkaar snel opvolgen en over elkaar heen buitelen. Mijn lichaam stort als een kaartenhuis in elkaar. Na de traumatische ervaring kan ik er met niemand over praten, het daardoor ook niet verwerken en sluit ik de beelden ergens op waar ik niet kan komen. Maar mijn lichaam vertelt wat ik weten moet.

Mijn eerste herinnering na het traumatische gebeuren is als ik op een zaterdagmorgen stil in bed lig en mij niet kan verroeren omdat mijn spieren niet meewerken. Ik word bang en probeer uit alle macht te bewegen en zie mezelf vervolgens stil in bed liggen. Ik voel de rust die ik niet in mijn lijf kan voelen, maar ook een angstige machteloosheid. Dan ben ik terug in mijn lijf en voel me misselijk. Pas jaren later snap ik de boodschap van mijn lichaam, “laat me niet in de steek, blijf bij me”.

Door mijn gevoelens te onderdrukken schakel ik mijn lijf uit. Het is een overlevingsstrategie, een strategie om in balans te blijven en door te gaan. Werk te vinden, relaties aan te gaan, te trouwen, kinderen te krijgen, vrienden te maken, te communiceren. De balans wordt een vlakke lijn waar geen regulatie nodig is, omdat ik ontregelende situaties met veel denkwerk uit de weg ga. Het resultaat is een diepe vervreemding van mezelf.

Met name in intieme relaties doemen problemen op. Een heftige eerste kus leidt tot spierverslapping. De geur van een meisje heeft een niet te onderdrukken vluchtreactie tot gevolg. Een partner met kritiek leidt tot een boze reactie gevolgd door misselijkmakende schaamte. Ik maskeer mijn autisme en deregulatie door zoveel mogelijk op de achtergrond te blijven, maar deze vermomming is niet waterdicht. Veranderen vind ik lastig. Ik voel me onzeker omdat ik bang ben om door de mand te vallen.

Ik heb nooit geleerd om te reguleren; de vecht, vlucht en bevries reactie weer in balans te brengen. Ik begrijp dat mijn autistisch brein het niet makkelijker maakt. Stap voor stap leer ik nu reguleren – via gestalt, EMDR en autisme therapie – open ik mijn lichaam om de emotie zijn werk te laten doen. De boodschap te voelen, bewust te worden hoe ik reageer, te kiezen en het zo door me heen laten gaan. Dat vind ik niet makkelijk maar het geeft me wel heel veel voldoening.

Ik merk dat ik door het openen van mijn lichaam problemen heb met het geluid van sirenes op straat. De sirene giert door heel mijn lijf – ik verlies mijn evenwicht op de fiets en bots al slingerend tegen een stoeprand op. Ik stel mezelf de vraag: “Waarom, wat is er hier gebeurd?” Ik voel na wat er als antwoord in me opkomt: ik kwam in verzet, voelde me machteloos en werd bang … met overprikkeling, duizeligheid en misselijkheid tot gevolg.

Als ik nu een sirene hoor, sta ik bij mezelf stil en ga huilen zoals het komt, laat mezelf zijn zonder afwijzing en ben dankbaar voor de spoelende en helende werking van de tranen. Begrijpen doe ik het niet, maar de rust die het geeft door bij mezelf te blijven voelt goed.

Dit is maar een simpel voorbeeld om mezelf te belijven. Ik ben een late leerling, maar ervaar de schoonheid om zo dichter bij mezelf te zijn en het masker weg te nemen in ieder geval voor mezelf.