Automatismen geven ruimte in mijn hoofd

Heb je dat ook weleens, dat je ergens komt en je je afvraagt: “Wat ging ik hier ook alweer doen?” Ik kom bijvoorbeeld wel eens bij de schuur met de sleutel in mijn hand en op het moment dat ik de sleutel in het slot wil steken, dan komt deze vraag naar boven. Blijkbaar ben ik zo druk bezig in mijn hoofd met zoiets als de inhoud van een blog bedenken, dat ik ondertussen ook bedacht had dat ik naar de stad wilde om iets te kopen. Mijn hoofd gaat dan door met het uitdenken van die blog. Maar ondertussen is mijn lichaam al begonnen aan de uitvoering van het scenario: Ik wil een cadeau kopen >> cadeau is in de winkel >> winkels zijn in de stad >> naar de stad is te ver om te lopen >> op de fiets gaan is makkelijker >> dus mijn fiets ga ik klaarzetten >> daarvoor moet ik de sleutel van de schuur pakken >> naar de schuur lopen >> etc. En dan ergens keer ik weer terug naar bewust bezig zijn met iets. Het patroon dat bij het pakken van mijn fiets hoort, is blijkbaar zo sterk geautomatiseerd dat het bijna als vanzelf gaat. Ik ga namelijk al 35 jaar op de fiets naar mijn werk. Autorijden vind ik te intensief, dus de fiets nemen is voor mij bijna standaard als het verder dan een kwartier lopen is. Ik noem het geen autistische keuze, maar een geautomatiseerde keuze.

De afwas doe ik eigenlijk ook grotendeels op de automatische piloot. Ik pak voor het afspoelen bijna alles in een vaste volgorde. Vervolgens sorteer ik het vaak op dezelfde manier op het aanrecht, voor het daadwerkelijke afwassen. Het varieert wel een beetje omdat er kleine verschillen zijn in wat er gebruikt is voor het koken bijvoorbeeld. Het afwassen begint daarna ook eerst met de borden, die ik mooi in het afdruiprek kan neerzetten. Daarna de glazen en mokken om de nog beschikbare ruimte op te vullen. Dan het bestek: dat komt in aparte vakjes van het afdruiprek. Als laatste de potten en pannen die niet in het afdruiprek passen. Doordat ik alles op een van tevoren bedachte plek een plaatsje geef, hoef ik daar niet meer bewust over na te denken. En het liefst doe ik het ook nog met een muziekje op de achtergrond, zodat het geen vervelende taak is. Op die manier komt er ruimte in mijn hoofd om bijvoorbeeld de werkdag al een stukje te verwerken.

Voor het sporten had ik voor het inpakken van mijn sporttas ooit een vast riedeltje bedacht. Van onder naar boven in mijn handbalkleren: schoenen, sokken, onderbroek, broekje, T-shirt, handdoek, trainingspak en sportbril. Ik vergat wel eens een handdoek en het is niet leuk om daar na afloop van het sporten achter te komen. Dus dan maar een vast riedeltje. De andere spullen zoals shampoo en later ook een stukje sporttape, zaten al in mijn tas. Mijn sportbril eigenlijk ook, maar die bouwde ik in als extra controle. Toen ik nog junior was, heb ik ooit gehandbald in Duitsland. Dit was een sportuitwisseling tussen Vlissingen en Neunkirchen. Vlak voor de wedstrijd kwam ik er achter dat ik mijn sportbril bij het gastgezin had laten liggen. Ik heb in die wedstrijd wel een van mijn mooiste doelpunten gescoord. Een sprongschot vanaf de opbouwplaats in de kruising. Jammer dat ik die zelf niet scherp op mijn netvlies heb kunnen zien, haha.

Ik heb het zelfs een keer gemerkt tijdens het voorlezen aan mijn kinderen. Ik was een verhaaltje voor het slapen gaan aan het voorlezen. Het was weer een drukke dag op school geweest die ik voor mezelf aan het verwerken was in mijn hoofd. Mijn zoon heeft geen enkel teken gegeven dat ik niet voorlas wat er stond. Ik las nog wel eens expres iets anders om te kijken of ze dat doorhadden. “Nee, dat staat er niet” vond ik zo mooi om dan te horen. Maar die ene keer dat ik merkte dat ik op de automatische piloot aan het voorlezen was, vond ik wel bijzonder.

Lezen was eigenlijk mijn Achilleshiel. Ik ging van het groepje met de beste lezers in de eerste klas van de lagere school naar het groepje met de mindere leesgoden in klas 6: tegenwoordig heet dat groep 8. Mijn eindtesten lieten een rare kronkel zien t.o.v. het gemiddelde. Met lezen scoorde ik onder gemiddelde niveau, maar met ruimtelijk inzicht scoorde ik ruim daarboven. In rekenen tot en met het niveau van havowiskunde B ben ik zo goed in geworden, dat ik het zo uit mijn mouw schudt. Voor het gemak noem ik dat maar even volledig  geautomatiseerd. Nog hogere wiskunde is wat weggezakt. Mijn leesvaardigheid is nog steeds niet geautomatiseerd, ik moet daar nog veel in trainen. Maar ik merk wel dat boeken over autisme die geschreven zijn door mensen met autisme, me veel makkelijker afgaan. Die voelen als thuiskomen en dan gaat het ook vanzelf.