Autisme in het onderwijs

Het was 2003 toen ik voor het eerst op het middelbaar onderwijs terechtkwam. Met enthousiasme en positiviteit genoeg liep ik al snel tegen problemen aan. Waar ik op de basisschool geen moeite had om vrienden te maken was dat hier anders. Binnen een paar dagen was eigenlijk al duidelijk dat ik buiten de boot viel. Ik kan me nog goed herinneren dat ik huilend op het brugklaskamp zat omdat ik gepest werd. Geen fijne start aan het jaar natuurlijk. In plaats van een vervelende uitzondering werd dit een terugkerend fenomeen. De problemen groeiden en ik kwam vaker en vaker thuis te zitten. Ik was dan ‘ziek’.

Gelukkig had mijn school een oplossing voor dit probleem. Ik begon al snel aan sociale vaardigheidstraining. Uiteraard had mijn school de beste bedoelingen hiermee, maar het resultaat was een wekelijkse training na schooltijd waarin je leerde oogcontact te maken met andere leerlingen die hier ook moeite mee hadden. Ik weet nog goed met hoeveel tegenzin ik hier altijd naartoe ging. Verder ben ik van klas naar klas geplaatst tot ik uiteindelijk in een groep terechtkwam waar ik beter in paste. Sterker nog, een van mijn oud klasgenoten spreek ik nog regelmatig en speel ik Dungeons & Dragons mee. Een keer per week samenwerken om fictieve problemen op te lossen is een stuk betere sociale vaardigheidstraining als je het mij vraagt.

Het is nu 2024. Twintig jaar nadat ik voor het eerst voet in het middelbaar onderwijs zette. Vaak heb ik niets liever gewild dan nooit meer in een schoolgebouw te zijn, maar de tijden veranderen. Ik heb elf jaar lang bij het centrum autisme gelopen en ik krijg nu vanuit de gemeente ook begeleiding. Ergens gedurende deze weg ontstond het idee om leraar Engels te worden.

De Engelse taal heeft mij altijd aangesproken en schrijven is een hobby van mij sinds ik een tiener was. Ik leerde tijdens mijn vorige opleidingen dat bedrijfseconomie niet voor mij was weggelegd. Iedereen om mij heen – inclusief ikzelf – was volledig verrast door deze keuze.

Maar onverwachts blijkt het onderwijs toch een plek te zijn waar ik mij thuisvoel. Naast het contact met mensen, waar ik niet goed in ben maar wel behoefte aan heb, geeft het mij ook de mogelijkheid om met taal te werken. En wat voor mij misschien nog wel het fijnste is aan het onderwijs, is het helpen van kinderen. Ik zie veel kinderen voorbij komen die (waarschijnlijk) niet helemaal neurotypisch zijn. Label autisme of niet, het brengt mij heel veel plezier om samen met deze kinderen te zoeken naar oplossingen voor de struikelblokken die ze in het onderwijs ervaren.

Begrip voor autisme en andere aandoeningen is ondertussen een stuk verder dan twintig jaar geleden. Er is meer begrip voor gedrag dat buiten de norm valt en we bieden ook meer handvatten. Mijn hoogtepunt in het onderwijs is tot nu toe een les die ik gegeven heb over autisme. Ik ben uiteraard geen expert buiten mijn eigen ervaringen om, maar toen ik een half jaar stage liep in het speciaal onderwijs, heb ik mijn klas verteld tegen wat voor problemen ik met mijn autisme aan kan lopen, hoe ik hier mee omga en heb ik ze laten zien dat je “zelfs als autist” prima een goede baan kunt vinden. Ik hoop ze geleerd te hebben zichzelf niet te onderschatten. En laat ik je vertellen, er zijn weinig momenten wanneer ik meer trots ben geweest op mezelf dan toen een van de ouders vertelde dat hun kind thuiskwam en vertelde dat de leraar met dezelfde dingen moeite had als hij, en toch een leraar is geworden. Dat maakt al die lesuren met drukke tieners die geen zin hebben in Engels meteen weer goed.

Ik ben nog maar kort in het onderwijs en er zijn vlakken waarop ik meer moeite heb dan collega’s. Met name klassenmanagement is moeilijk. Het zorgen voor een ruimte vol met kinderen die continu bewegen en die elkaar veel interessanter vinden dan de lesstof, is niet makkelijk en zorgt voor veel prikkels. Daartegenover staat dat leerlingen mij rustig en begripvol vinden en dat ze mij een prettige leraar vinden. Iedereen is anders, en ook als het niet altijd makkelijk is om met autisme om te gaan, betekent dat zeker niet dat wij zonder talenten zijn. Bedankt voor het lezen!