Autisme als extreem kinderlijk egocentrisme
In hun denken zijn autisten 'egocentrisch in het extreme'. Vaker dan normaal gebruiken zij informatie over zichzelf als referentiepunt.
Belang
De meest geciteerde theorie van autisme is de hypothese dat kinderen met autisme een gebrek hebben aan een 'theorie' over de 'geestesgesteldheid' van de ander. Ze zijn 'geestesblind' en 'egocentrisch in het extreme'. De hypothese werd voor het eerst gesteld door de Oostenrijkse kinderarts Hans Asperger en later uitgewerkt door de Britse psycholoog Simon Baron-Cohen.
1978
studie bij apen
1983
studie bij normale kinderen
1985
studie bij autistische kinderen
Autismepaspoort
| Naam theorie | Geestesblindheid Theorie van Autisme |
| Auteur | Simon Baron-Cohen |
| Beroep | psycholoog |
| Instelling | Autism Research Centre, Cambridge |
| Nationaliteit | Groot-Brittanië |
| Medestanders | Sociale Beperking |
| Tegenstanders | Centrale Coherentie, Intense Wereld, Sensorische Afsluiting, Sociale Motivatie |
Stellingen
1
Informatie over jezelf is meestal de makkelijkst beschikbare informatie. Daarom gebruiken mensen zichzelf automatisch als startunt bij onzekerheid over de innerlijke toestanden van een ander. Hoe meer informatie we over de ander hebben, hoe meer we gebruik maken van andere soorten informatie dan alleen wat we over onszelf weten.
2
Hoewel een bepaalde mate van egocentrisme normaal is in het denken van kinderen, zijn autistische kinderen in hun denken 'egocentrisch in het extreme'. Vaker dan normaal gebruiken zij informatie over zichzelf als referentiepunt voor het voorspellen van het gedrag van anderen.
3
Hoewel de meerderheid van de autistische kinderen verstandelijk beperkt is, is dit geen voldoende verklaring voor hun extreme egocentrisme. Het is noodzakkelijk om de cognitieve mechanismes aan te wijzen die - onafhankelijk van het niveau van intelligentie - verantwoordelijk zijn voor deze specifiek autistische beperking. Tot nu toe heeft nog niemand enig idee gehad over de aard van dit mechanisme.
4
De primaire verklaring voor de sociale en communicatieve beperkingen in autisme is 'geestesblindheid': een gebrek in het vermogen om je te bedenken wat andere mensen denken over een gebeurtenis (eerste orde perspectief) of over de gedachten van een derde persoon (tweede-orde perspectief).
5
Geestesblindheid is een specifiek autistische beperking, die onafhankelijk van verstandelijke beperking is. Het is ook een specifiek geestelijke beperking. Autistische kinderen zijn wel in staat om zich een voorstelling te maken van de uiterlijke toestand, maar niet van de innerlijke toestand van anderen.
6
Geestesblindheid is het gevolg van een vertraging in de ontwikkeling van het vermogen om zich de mentale toestand van anderen voor te stellen. Door deze vertraging ontwikkelen autisten pas op latere leeftijd een (volledige) 'theorie' over de 'geestesgesteldheid' van anderen en blijven ze dus langer 'geestesblind'.
7
De theorie van autisme als geestesblindheid verklaart waarom autistische kindren dingen letterlijk nemen en geen doen-alsof spelletjes kunnen spelen.
8
Geestesblindheid in autisme wordt veroorzaakt door defecten in meedere mechanismes, waaronder een onderactieve amygdala en rechter temporopariëtale junctie. Beide gedeeltes van het brein zijn betrokken bij het representeren van mentale toestanden.
Ontwikkeling
1944Asperger
De Oostenrijkse kinderarts Hans Asperger merkt op dat alle kinderen tot op een zekere leeftijd egocentrisch zijn, maar dat autistische kinderen "egocentrisch in het extreme" zijn. "Ze volgen alleen hun eigen wensen, interesses en spontane impulsen, zonder overweging van restricties of prescripties die van buitenaf worden opgelegd." Op dit punt spreekt Asperger duidelijk over autisme als een sociale beperking. "Ze tonen geen opzettelijke brutaalheid, maar hebben een oprecht defect in hun begrip van de status van de andere persoon."1978Premack & Woodruff
De term 'theorie of mind' wordt voor het eerst gebruikt in een artikel van David Premack & Guy Woodruff Does the chimpanzee have a theory of mind?. Zij onderzochten 'wat de aap weet over wat iemand anders weet'.
1983Perner & Wimmer
Josef Perner en Heinz Wimmer publiceren een artikel over zich typisch ontwikkelende jongere kinderen hun begrip van misleiding. Zij concluderen dat kinderen vanaf vier jaar in staat zijn om zich tegelijktijdig twee tegengestelde werkelijkheden voor te stellen.1985Leslie
De Britse psycholoog Alan Leslie stuurt een artikel artikel in waarin hij onderscheid maakt tussen primaire en secundaire representatie. Het eerste verwijst naar een mentale voorstelling van de wereld, zoals die daadwerkelijk waargenomen kan worden. Het tweede verwijst naar een voorstelling, niet van de wereld zelf, maar van de voorstelling die een ander heeft. Dit wordt ook wel metarepresentatie genoemd.1985eerste artikel
In het artikel Does the autistic child have a "theory of mind"? introduceert Baron-Cohen zijn theorie over autisme als geestesblindheid. Hij gebruikt dezelfde test als Perner & Wimmer en concludeert dat 85% van de normale 4-jarige kinderen en kinderen met Down Syndroom er in slagen om het juiste antwoord te geven op een Valse Overtuiging Test, terwijl 80% van de autistische kinderen hierin falen.1985tweede artikel
Met de 20% autistische kinderen die in zijn eerdere studie toch slaaden voor de Valse Overtuiging Test doet Baron-Cohen een nieuwe studie, waarin hij onderscheid maakt tussen eerste-orde metarepresentatie (denken over de gedachten die een tweede persoon heeft over een gebeurtenis) en tweede-orde metarepresentatie (denken over de gedachten die een tweede persoon heeft over de gedachten van een derde persoon). Hier noemt hij zijn theorie de 'specifieke ontwikkelingsvertraging hypothese' en vindt hij bij de 20% kinderen met een intact vermogen tot eerste-orde metarepresentatie toch een beperking in tweede-orde metarepresentatie.1995boek
In het boek Mindblindness: An Essay on Theory of Mind and Autism werkt Baron-Cohen zijn theorie verder uit.2004rechter temporo-parietale junctie
In het artikel The Role of the Self in Mindblindness in Autism stelt Baron Cohen dat geestesblindheid in autisme door meedere mechanismes veroorzaakt wordt, waaronder een onderactieve rechter temporo-parietale junctie, een gedeelte van het brein dat betrokken is bij het representeren van mentale toestanden.2004amydala hypothese
In het artikel The Amygdala Theory of Autism introducteert Baron-Cohen het idee dat geestesblindheid in autisme medeveroorzaakt wordt door een onderactieve amydala, een onderdeel van het 'sociale' brein.
Auteur
Simon Baron-Cohen (1958) is een Britse experimenteel psycholoog en auteur van verschillende omstreden theorieën van autisme, waaronder de Geestesblindheid en Extreem Mannelijk Brein theorieën.
Zijn zusje Susie had het Sturge Weber syndroom, een neurologische ontwikkelingsstoornis met kenmerken die lijken op autisme.
Ontvangst en discussie
Wetenschap
Uta Frith
In het artikel Beyond Theory of Mind schrijft de Britse cognitieve psycholoog Uta Frith dat de theorie van autisme als geestesblindheid niet voldoet als een verklarende theorie. Het verklaart niet alle kenmerken van autisme en het verklaart niet alle mensen met autisme. Geestesblindheid verklaart alleen sociale beperkingen in autisme, niet de niet-sociale kenmerken, zoals beperkte interesses, hang naar voorspelbaarheid, buitengewone vaardigheden en interesses in (delen van) objecten. Ook hebben vervolgstudies aangetoond dat hogerfunctionernede mensen met autisme wel consistent in staat zijn om testtaken succesvol te voltooien.
Simon-Baron Cohen
Baron-Cohen past zijn theorie voortdurend aan naar aanleiding van de kritiek die hij ontvangt. Eerst noemt hij zijn theorie 'theory of mind', maar dan krijgt hij het commentaar dat het niet echt om een 'theorie' gaat, en noemt hij zijn theorie 'geestesblindheid'. Daarna krijgt hij het commentaar dat het vooral een negatieve theorie is, en breidt hij zijn theorie uit naar de 'extreem mannelijk brein' theorie, die hij na nieuwe kritiek weer omdoopt tot de 'empathiseren-systematiseren theorie'.
Andere onderzoekers
Hoewel de theorie van autisme als geestesblindheid de meeste geciteerde theorie van autisme is, is dat niet perse positief. De theorie lijkt vooral geciteerd te worden omdat hij populair is, niet perse omdat hij onderschreven wordt. Juist het tegenovergestelde lijkt het geval te zijn. De theorie lijkt, in elk geval door theoretici, vooral geciteerd te worden als de theorie waar zij zich met hun eigen theorie tegen afzetten.
Gemeenschap
Rudy Simone
Verschillende autistische auteurs laten in hun werk merken dat zij (indirect) de geestesblindheid theorie van Baron-Cohen onderschrijven. Zo schrijft Rudy Simone in het boek Aspergirls dat ze voor een jongen zat die ze leuk vond en achterom keek, "Ik herinner me dat ik dacht dat het niemand op zou vallen, maar natuurlijk deed het dat wel, hoe kon het ook anders? Ik zat vooraan. Maar ik had geen theorie van geestesgesteldheid - als ik mezelf niet kon zien, hoe konden anderen mij dan zien? Ik geloofde ook dat, als ik van hem hield, hij automatisch ook van mij moest houden."
Wrong Planet
In een Wrong Planet discussie vatten sommige deelnemers de theorie als volgt op, "Neurotypische mensen leren de kunst van sociale wederkerigheid in gesprekken op vrij vroege leeftijd. Het is een vaag en mysterieus soort begrip tussen individuen over wat sociaal wenselijk. Autitische mensen kunnen dit ook leren, maar het kost hen langer. Hun ontwikkeling op het gebied van zelfreflectie loopt echter ook langer door, terwijl de neurotypische ontwikkeling veel eerder lijkt te stopppen." Anderen zijn het daar niet mee eens, "Ik denk dat 'geestesblindheid' een beetje verkeerd begrepen wordt. Omdat ons brein anders werkt dan die van niet-autisten vinden wij het moeilijk om anderen te begrijpen, evenals zij het moeilijk vinden om ons te begrijpen. Als er meer autisten waren en minder niet-autisten, zouden we niet-autisten geestesblind kunnen noemen, omdat ze ons niet begrijpen."
Betekenis voor autismevriendelijk Nederland
In autismevriendelijk Nederland worden experimentele onderzoekers vrijgelaten om experimenteel onderzoek naar autisme te doen. Het staat de wetenschap vrij om allerlei hypotheses over autisme op te werpen. Tegelijkertijd nemen de beroepspraktijk en de gemeenschap ook hun verantwoordelijkheid om hier kritisch kennis van te nemen en niet maar klakkeloos en tot in lengte van dagen over te nemen wat een onderzoeker ooit geroepen heeft.
Links
Simon Baron-Cohen (2014), My Special Sister Suzie
Wrong Planet, Mind-Blindness, Theory of Mind, and Fiction
Wrong Planet, Theory of Mind... Mind-blindness