Sociale vaardigheidstraining
Training met als doel om de sociale vaardigheden van autisten te verbeteren.
Belang
Er is bestaat een behoefte onder volwassenen met autisme om de kwaliteit van hun sociale interacties te verbeteren. Sociale vaardigheidstraining is een gedragstherapeutische benadering waarmee getracht wordt om in die behoefte te voorzien. De effectiviteit van sociale vaardigheidstraining is echter lastig te onderzoeken en positieve trainingsuitkomsten vertalen zich niet altijd naar verbeterd sociaal functioneren.
Autismepaspoort
| Naam behandeling | Sociale vaardigheidstraining |
| Auteurs | Arnold Goldstein en Robert Liberman |
| Beroep | psychiaters |
| Instelling | Syracuse University Newy York en University of California Los Angeles (UCLA) |
| Nationaliteit | Amerika |
Kenmerken
1
Sociale vaardigheidstraining wordt vaak in een groep gegeven en bestaat meestal uit zo'n 8 tot 14 bijeenkomsten van 1,5 tot 2 uur. Elke bijeenkomst wordt een andere vaardigheid aangeleerd, zoals een gesprek beginnen, interesse tonen, een gesprek afronden, voor jezelf opkomen of om hulp vragen.
2
Je krijgt een voorbeeld te zien van de vaardigheid die in de bijeenkomst centraal staat. Het kan zijn dat de therapeut het voordoet of dat je samen een video kijkt.
3
Je krijgt samen met je groepsgenoten de gelegenheid om de vaardigheid te oefenen. Meestal gebeurd dit in een rollenspel, waarbij je in tweetallen of ieder op zijn beurt het gedrag oefent.
4
Na het oefenen bespreek je met elkaar hoe het ging. Wat goed ging en wat je lastig vond, wat heb je geleerd en hoe kun je zelf verder nog oefenen.
5
Soms wordt er ook een familielid of iemand anders die je kent uitgenodigd, zodat die persoon weet wat je leert op de training en hoe die persoon je kan helpen met oefenen en het geven van feedback over hoe het gaat.
Ontwikkeling
1973Goldstein
De Amerikaanse psychiater Arnold Goldstein ontwikkeld een training gericht op het gebruik van rolmodellen en rollenspel in het bevorderen van sociale interactie en ander pro-sociaal gedrag in anti-sociale of agressieve jongeren. Thema’s van de Goldsteintraining zijn bijvoorbeeld luisteren, reageren op kwaadheid, uiten van kwaadheid, uiten van waardering, reageren op waardering, iets bespreken, kritiek geven, opkomen voor je mening en een praatje maken. Dit is een van de methodes die wordt toegepast bij volwassenen met autisme.1984Liberman
Op basis van onderzoek ontwikkelt de Amerikaanse psychiater Robert Liberman een sociale vaardigheidstraining voor schizofrenen met een risico op terugval. Ook dit is een van de methodes die wordt toegepast bij volwassenen met autisme.2013Kan e.a.
Vanwege de geringe mate van beschikbaar bewijs voor de effectiviteit van sociale vaardigheidstraining voor volwassenen met autisme raadt de Multidisciplinaire richtlijn diagnostiek en behandeling van autismespectrumstoornissen bij volwassenen het inzetten van sociale vaardigheidstraining niet aan- of af. Ook wordt opgemerkt dat er andere manieren zijn om sociale vaardigheden te ontwikkelen, zoals (schemagerichte) cognitieve gedragstherapie, Sociale Verhalen of het inzetten van een buddy, en dat van volwassenen met autisme erg kunnen verschillen, waardoor sociale vaardigheidstraining in een groep en gebaseerd op een gestandaardiseerde methode waarschijnlijk weinig aansluit bij de daadwerkelijke behoeften.2015Spain & Blainey
In een eerste review van studies naar sociale vaardigheidstrainingen voor volwassenen met autisme concluderen Britse onderzoekers op basis van de resultaten van vijf studies dat training vooral resulteert in meer kennis in plaats van gedragsverandering.2016Booij e.a.
In een studie naar de effectiviteit van sociale vaardigheidstraining bij volwassenen met een autismespectrumstoornis concluderen Nederlandse psychologen dat het volgen van een sociale vaardigheidstraining weliswaar leidt tot een matige verbetering van sociale vaardigheden, maar dat andere vormen van behandeling dit ook doen.2016Spain, Blainey & Vaillancourt
In een studie naar de effectiviteit van een sociale vaardigheidstraining voor sociale angst bij volwassenen met autisme concluderen Britse psychologen dat de groepstraining de sociale kennis en copingvaardigheden van de deelnemers verbetert en sociaal vermijdingsgedrag verminderd.
Ervaringen van autisten
Sociale vaardigheidstraining is niets voor mij. Ik ontwikkel mijn sociale vaardigheden op mijn eigen manier, door neurotypische mensen te observeren en daar dingen uit op te pikken die ik zelf in de praktijk toe kan passen.
Ik heb cognitieve gedragstherapie en een sociale vaardigheidstraining gevolgd, maar ik geloof niet dat mijn sociale vaardigheden er echt door verbeterd zijn.
Ik zou graag willen dat er iets was dat me kon helpen om mijn sociale interacties te verbeteren. En dan heb ik het niet over sociale vaardigheidstraining of iets dergelijks, maar iets dat sociale interacties daadwerkelijk natuurlijker en minder verwarrend kan maken.
Ik heb als tiener een sociale vaardigheidstraining gevolgd. Het heeft me wel een beetje geholpen denk ik, maar de meeste dingen heb ik toch zelf door ervaring geleerd.
Ik heb sociale vaardigheidstraining gekregen door mijn psycholoog. Het heeft me wel iets geholpen, maar niet veel. Je leert er niet echt de naakte waarheid over de dingen die neurotypische mensen doen om sociaal geaccepteerd te worden. Het is gebaseerd op een fantasie over hoe neurotypische mensen graag willen geloven dat ze zijn. Het bereid je voor op een sociale wereld die niet bestaat, niet op de werkelijkheid van de neurotypische sociale wereld.
Ik heb geen professionele training gevolgd, maar mijn familie heeft me getraind en dat heeft me veel geholpen. Ik ben nu veel beter in staat om een gesprek te voeren dan eerder, maar ik heb nog steeds moeite om een betekenisvol gesprek te voeren.
Ik zie mezelf als iemand met goede sociale vaardigheden. Ik heb er alleen een hekel aan om ze te gebruiken. Weten hoe het moet is wat anders dan gemotiveerd zijn om steeds van die zinloze gesprekjes te voeren.
Betekenis voor autismevriendelijk Nederland
In autismevriendelijk Nederland worden mensen met autisme geholpen om hun sociale vaardigheden te ontwikkelen. Daarbij is sociale vaardigheidstraining niet de enige manier en is men zich bewust van de beperkingen van deze behandeling. Waar wel sociale vaardigheidstraining wordt geboden wordt goed gekeken naar de vraag waar de cliënt precies moeite mee heeft en of een gestandaardiseerde groepstraining in staat is om daar verbetering in te brengen. Daarnaast zetten mensen in de omgeving van autisten zich in om hen op informele wijze te helpen om hun sociale vaardigheden te verbeteren.