Literary Autism
Belang
De Belgische literatuurwetenschapper Bénédicte Ledent gebruikt de term Literair Autisme om te verwijzen naar een roman die hetzelfde effect op de lezer heeft als de interactie met een autistisch persoon: de communicatie verloopt "anders" dan je gewend bent. Het concept is belangrijk in de bespreking van literair werk waarbij niet zozeer het personage als het werk zelf autistische kenmerken vertoont.
Autismewoordenboek
1Literary Autism als oordeel over de tekst of auteur
Litereary Autism is een totaaloordeel dat wordt toegedicht aan bepaalde literaire teksten en auteurs. Bepaalde kenmerken van de tekst produceren een "enigmatische" tekst, die onmogelijk lijkt te ontcijferen, een "non-standaard communicatieve" tekst, die een "literair autism" vormt. De auteur wordt gezien als iemand die volledige geabsorbeerd is in de eigen imaginaire activiteit en elk contact met de werkelijk veloren heeft. Literair autisme is dan "een literaire auteur of tekst die niet te ontcijferen lijkt en moeilijk in staat is om met de lezer te communiceren".
2Literary Autism als kenmerk van de auteur
Literary Autism is een kenmerk van de auteur. Het is simpelweg literatuur die geproduceerd wordt door een autistische auteur. "De opkomst van literair autisme" is dan de opkomst van literatuur die geschreven is door autisten. Literary autisme is dan "alle literatuur die door autisten is geschreven". Deze lietrauur is een vorm van een "minderheidsliteratuur", een "outsider's perspective".
3Literary Autism als kenmerk van de stijl
Literary Autism verwijst naar de stijl van de tekst of de auteur. De stijl wordt bijvoorbeeld gekenmerkt door een diep gevoel voor ritme, structuur of compositie. Of de tekst gaat zonder duidelijke inleiding of aanleiding over van het ene onderwerp naar het andere. Of de auteur laat zien om een andere manier zijn lichaam te ervaren, waardoor een geheel andere relatie tot taal ontstaat.
4Literary Autism als effect op de lezer
Literary Autism is het effect van een tekst op de lezer. De lezer ervaart de tekst als "radicale ander" en heeft bijvoorbeeld moeite om de mentale toestand van de personages te begrijpen. Of de vorm van de tekst leidt tot verlies van vertrouwen in de auteur als "shaping conscious". Of de tekst confronteert de lezers met vragen over hun eigen vooronderstellingen. Het aanvankelijke perplex staan kan plaats maken voor waardering, wanneer de lezer bereid is om de wereld van de tekst binnen te gaan en de andersheid ervan te accepteren. In deze zin gaat het bij literair autisme dus om de extra moeite die de lezer moet doen om 'iets uit de tekst te halen'.
5Literary Autism als representatie van autisme in de literatuur
Literary Autism verwijst naar het beeld van autisme dat neergezet wordt in een literair werk met een autistisch personage. Dit beeld kan minder of meer overeenkomen met de werkelijkheid. Het kan brede bekendheid geven aan een bepaald stereotype beeld van autisme, zoals bijvoorbeeld de autist als savant (iemand die heel goed is op bepaalde, beperkte gebieden) of de autist als iemand die metaforen niet begrijpt.
Relatief recent is literair autisme in opkomst gekomen.
Beide boeken lijken te lijden aan een onvermogen om succesvol te communiceren met hun lezers.
Het werk van Medbh McGuckian wordt wel afgedaan als een soort van 'literair autisme'.
Synoniemen
- autistic literature
- autistic text
Tegenovergestelden
- literary neurotypicalism
- neurotypical literature
In andere talen
- autisme littéraire
- literair autisme
- literarische Autismus
Herkomst
2004Bogdashina
De Brits-Russische linguist, psycholoog en filosoof Olga Bogdashina stelt in haar boek over comminicatieissues in autisme dat autisten een speciaal literair talent hebben. Ze spreekt over de "originele metaforische en poetische expressies die zo typisch zijn voor autistische schrijvers."2014Ledent
In het boek Literature as Dialogue, introduceert De Belgische literatuurwetenschapper Bénédicte Ledent het begrip "literair autisme". Ze wijst op de "radicale andersheid" van de twee boeken die ze bespreekt, die de lezer moet accepteren om ze te waarderen.
Samenstelling
Het concept 'Literary Autism by Literary Autists' is samengesteld uit de concepten 'literary' en 'autistm/autist'.
Voor Ledent verwijst de term 'autisme' naar een andersheid die het vermogen van de zelf om de ander te begrijpen beïnvloed, waardoor zowel nieuwsgierig als verwarring kan ontstaan. Het is niet haar bedoeling om een waardeoordeel over autisme te geven, of om te wijzen op een bepaalde beperking aan de kant van de autist. Integendeel, zij wijst juist om het effect van "radicale andersheid" op het vermogen van de gemiddelde persoon om de bijzondere persoon te begrijpen.
Wat een boek voor Ledent literair maakt is niet zozeer "gebruikmaking van conventies onder schrijvers". In de twee boeken die zij bespreekt worden die juist genegeerd. Literair is voor haar meer "inzichtgevend in de communicatiestijl en belevingswereld van de auteur of het personage".
literairy
Inzichtgevend in de communicatiestijl en belevingswereld van de persoon
autism
Een toestand van de zelf die het vermogen van de ander om de zelf te begrijpen beïnvloed
literary autism
literatuur die moeilijk te begrijpen is en extra inzet van de lezer vraagt om er betekenis aan te geven
Betekenis voor autismevriendelijk Nederland
In autismevriendelijk Nederland worden moeilijkheden in de communciatie met de autistische medemens niet eenzijdig toegewijd aan een beperking aan de kant van de autist, maar is ook aandacht voor de beperkte bereidheid of het beperkte vermogen van niet-autisten om de eigen veronderstellingen los te laten en andersheid te accepteren.