Hoe verschilt autistisch denken van neurotypisch denken?
Autisten en niet-autisten verwerken informatie op verschillende manieren. Autisten hebben de neiging om uitbreidend te denken, waarbij ze vanuit de delen naar een geheel toe te werken en hun informatie goed structureren. Niet-autisten hebben de neiging om inperkend te denken, waarbij ze het geheel gebruiken om de delen in te vullen. Dat maakt hun denken flexibel en geeft hen grotere controle van bovenaf.
Vraag
Ik ben autistisch. En ik ben neurotypisch. De manier waarop wij denken of informatieverwerken verschilt. Wat zijn de voordelen en nadelen van beide manieren?
Autistisch denken
Ik denk vanuit-deel-naar-geheel
- Ik heb de strategie om vanuit de delen naar het geheel te werken.
- Ik bouw mijn begrip van iets op vanuit veel details en vanuit vele specifieke voorbeelden.
- Voordeel: Mijn representatie vertoont een groter bewustzijn van details, nieuwe elementen en verandering. Het staat daarmee dichter bij de werkelijkheid dan het beeld van niet-autisten.
- Nadeel: Ik heb vaak meer tijd en meer voorbeelden nodig om me een eenduidig conceptie van iets te vormen.
Ik denk uitbreidend
- Ik verwerk binnenkomende informatie die ik belangrijk vind veel uitgebreider dan niet-autisten.
- Ik verwerk vaak maar een klein deel van deze informatie ter plekke. Het grootste deel verwerk ik pas achteraf.
- Ik maak verbindingen met details waar niet-autisten geen aandacht aan schenken en maak linken met contexten waarvan niet-autisten de relevantie niet inzien.
- Nadeel: Ik heb vaak meer tijd nodig om mijn verwerkingsproces af te ronden, omdat ik veel meer informatie te verwerken heb. Mijn uiteindelijke conceptie is vaak heel complex en daardoor lastiger om te delen met andere mensen. Soms haal ik er zoveel bij dat ik het zelf ook niet meer overzie en hulp nodig heb om het eenvoudiger te maken.
- Voordeel: Ik maak gebruik van meer bronnen en kijk kritischer naar de informatie in die bronnen. Ik ben beter in het herkennen van patronen dan niet-autisten, omdat informatie die niet-autisten niets zegt voor mij wel een relevante aanwijzing vormen.
Ik denk gestructureerd
- De manier waarop ik informatie orden is sterker gestructureerd dan die van niet-autisten.
- Nadeel: Ik heb er meer moeite mee als concepten niet op elkaar passen, niet precies genoeg zijn. Ik kan dan moeilijk een structuur vinden waarin de nieuwe informatie past. Het kost mij vaak meer moeite om informatie die door anderen op een (voor mij) slechte manier georganiseerd is (bijv. een tekstboek) zo te herorganiseren dat het past binnen mijn informatiestructuur.
- Voordeel: Mijn structuur is vaak heel duidelijk en logisch, ook voor niet autisten die er kennis van nemen en er vanuit gaan werken.
Ik denk bottum-up
- Mijn informatieverwerking wordt meer gestuurd door wat er vanuit mijn omgeving tot mij komt, ook voor complexe taken, waarbij niet-autisten de informatieverwerking vaak meer van bovenaf aansturen.
- Nadeel: Ik ben minder goed in staat om van bovenaf in mijn brein controle uit te oefenen over de informatie die binnen komt via mijn zintuigen, waardoor ik sneller overprikkeld raak.
- Voordeel: Bij sommige taken ben ik sneller dan niet-autisten, omdat ik niet gehinderd wordt door niet-helpende controle van boven-af in mijn brein; ik laat gewoon mijn zintuigen het werk doen.
Neurotypisch denken
Ik denk vanuit-geheel-naar-deel
- Ik werk vanuit het geheel naar de details. Ik probeer eerst betekenis te geven aan iets door te kijken of ik het ergens van herken. Dan plak ik dat plaatje erop en voeg vervolgens de details toe vanuit mijn geheugen.
- Nadeel: Mijn beeld wordt sterker vervormd door mijn eigen interpretatie en komt vaak maar matig overeen met de werkelijkheid, omdat ik veel details mis, negeer of me verkeerd herinner.
- Voordeel: Mijn herinneringen en verhalen zijn meer persoonlijk en ik kan mijn ideeën veel makkelijk delen met anderen dan dat autisten dat kunnen.
Ik denk inperkend
- Concepten hebben voor mij een inperkende werking. Door de denkbeelden die ik heb kan ik de meeste binnenkomende informatie ter plekke verwerken door verbindingen te maken met wat me dan te binnen schiet, waarna ik weer verder ga naar de volgende taak.
- Nadeel: Mijn concepties zijn niet altijd even goed in staat om met de werkelijkheid om te gaan; de werkelijkheid is vaak complexer dan mijn eenvoudige schemaatjes. Daardoor heb ik het regelmatig aan het verkeerde eind.
- Voordeel: Ik rond mijn verwerkingstaken snel af, waardoor ik een hoge productiviteit heb. Mijn eenvoudige concepties zijn ook makkelijk te delen met andere mensen.
Ik denk flexibel
- De manier waarop ik informatie orden is flexibeler dan die van niet-autisten.
- Voordeel: Ik kan informatie makkelijk wegzetten of terughalen, ongeacht de context. Ik kan makkelijk de organisatiestructuur van anderen overnemen, ook als die informatie eigenlijk slechte georganiseerd.
- Nadeel: Mijn organisatiestructuur is vaak nogal rommelig, waardoor hiaten in de structuur mij niet opvallen.
Ik denk top-down
- Ik heb meer controle over de informatie die vanuit mijn omgeving tot mij komt dan niet-autisten, omdat ik daar zelf sterker de regie over voer.
- Nadeel: Bij sommige informatieverwerkingstaken kun je beter de controle van boven-af loslaten en je zintuigen het werk doen, maar ik kan dat eigenlijk niet, die controle loslaten.
- Voordeel: Ik ben goed in staat om zelf controle uit te oefenen over de informatie die binnen komt via mijn zintuigen, waardoor ik mij beter kan beschermen tegen overprikkeling dan autisten.
Conclusie
Autisten en niet-autisten verwerken informatie op verschillende manieren. Autisten hebben de neiging om uitbreidend te denken, waarbij ze vanuit de delen naar een geheel toe te werken en hun informatie goed structureren. Niet-autisten hebben de neiging om inperkend te denken, waarbij ze het geheel gebruiken om de delen in te vullen. Dat maakt hun denken flexibel en geeft hen grotere controle van bovenaf.
1 Comment
Erg interessant artikel. Het is inzichtgevend en klopt volgens mij gewoon.
Het lijkt wel geschreven door iemand met autisme. 🙂