Hoe kom ik tot acceptatie van mijn autisme?

Beschrijving van het proces van vastlopen, hulp zoeken, een diagnose krijgen, komen tot aanvaarding en je heroriënteren op een leven met autisme.

Vraag

Ik ben vastgelopen in mijn leven. Misschien voor het eerst, misschien voor de zoveelste keer. Ik zoek hulp en krijg een autismediagnose. Ik begrijp dat het niet weer over gaat en dat veel van de problemen die in mijn leven heb ervaren met autisme te maken hadden. Dat doet pijn. Hoe verwerk ik die pijn en zorg ik dat ik weer verder kan met mijn leven?

Stap 1: de voorbereiding

Hoe kom ik tot acceptatie van mijn autisme?

Ik erken mijn problemen en zoek hulp

Ik erken dat de mate van problemen waar ik tegen aan loop niet acceptabel is en behandeling of begeleiding vraagt. Ik loop vast in het studeren of solliciteren. Of in mijn werk of relatie. En dit is niet de eerste keer. Als ik terug kijk is het me eigenlijk ook wel eerder gebeurd. En ik wil dit niet. Ik wil doorgaan met mijn studie en het afmaken. Ik wil met plezier naar mijn werk gaan. Ik wil bij mijn partner blijven. Of wil dat het in een volgende baan of relatie beter gaat. Daarom zoek ik hulp. Ik ga naar mijn huisarts en vertel over mijn problemen.

Ik laat mij diagnosticeren

Ik laat mij onderzoeken en krijg ook van beroepsboefenaars (klinisch psycholoog of psychiater) de erkenning dat de mate van problemen waar ik tegen aan loop niet acceptabel is en behandeling of begeleiding vraagt. Ik krijg de diagnose Autisme Spectrum Stoornis. Misschien is het nieuw voor me, misschien vermoedde ik of iemand anders (partner, huisarts) het al. Misschien gaat het allemaal best vlot, misschien heb ik jarenlang moeten wachten op een diagnose. Of heb ik zelf lang gewacht met me laten diagnosticeren. Hoe dan ook: mijn diagnose geeft me zowel opluchting als benauwing. Ik ben opgelucht omdat ik één zorg minder heb nu ik (eindelijk) weet wat er met mij aan de hand is: ik ben autistisch. Ik ben opgelucht omdat ik weet dat ik niet dood ga van autisme en er mee kan leren leven. Ik ben opgelucht omdat ik nu erkenning heb ontvangen voor mijn strijd: ik heb het me niet alleen maar verbeeld, ik stelde me niet aan, ik ben niet lui. Ik ben opgelucht omdat ik anderen nu beter uit kan leggen waarom en omdat ik nu ook voor mezelf een reden heb waarom. Ik ben opgelucht omdat ik niet langer hoef te 'doen alsof ik normaal ben'. Maar mijn diagnose benauwd me ook. Hoe moet het nu verder met mij?

Stap 2: de aanvaarding

Ik aanvaard dat aanvaarding tijd kost

Mijn diagnose is het startpunt voor mijn verwerkingsproces. Als eerste stap aanvaard ik het verwerkingsproces zelf. Ik aanvaard dat het een rationele en emotionele kant heeft en dat rationele acceptatie meestal sneller gaat dat emotionele acceptatie. Ik aanvaard dat ik soms (lange tijd) geen voortgang maak of lijk te maken, omdat mijn onbewuste een eigen tempo heeft. Ik aanvaard dat ik soms voortgang gemaakt lijk te hebben, maar opeens weer terug bij 'start' lijk te zijn. Ik aanvaard dat het emotionele aspect van acceptatie veel energie kan kosten, eigenlijk een soort topsport kan zijn, en mij langzamerhand uit kan putten. Daarom zorg ik goed voor mezelf en ben ik niet te streng voor mezelf.

Ik aanvaard dat mijn conditie niet over gaat

Ik aanvaard dat mijn conditie chronisch is (niet over gaat). Zeker als ik of mijn behandelaren eerder dachten aan een te behandelen problematiek kan dit een schok zijn, waar ik tijd voor nodig heb om die te verwerken. Misschien dat ik dacht alleen burn-out te zijn en met een half jaar weer de goede kant op zou gaan. Of mijn eerdere diagnose was een persoonlijkheidsprobleem, waarmee ik na een jaar of twee 'genezen' zou zijn. Maar dat is niet het geval. Autisme blijft mijn leven lang bij me. Het gaat nooit weer over.

Ik aanvaard dat mijn autisme tot schade heeft geleid

Ik aanvaard dat mijn autisme tot schade heeft geleidt en ik neem de verantwoordelijkheid om daar wat mee te doen. Misschien ben ik zelf beschadigd en denk ik terug aan de dingen die mis gingen in mijn leven, aan de dingen die ik geprobeerd hebt maar niet gelukt zijn, aan de pijn die andere mensen me bedoeld of onbedoeld hebben aangedaan. Misschien heb ik zelf bedoeld of onbedoeld andere mensen schade toegebracht: mensen afgestoten die me probeerden te helpen, eisen gesteld waar anderen nooit aan konden voldoen. Buiten elke vraag van schuld neem ik dit zoals het is.

Ik zoek hulp als het mij niet alleen lukt

Als merk dat ik de pijn van mijn verleden eigenlijk niet alleen kan verdragen, zoek ik hulp. Misschien bescherm ik mijzelf tegen mijn pijn met een muur van woede. Of met minderwaardigheid en schuldgevoel. Of met afstandelijkheid en onverschilligheid. Dergelijke verdedigingen zijn zichzelf versterkende mechanismen, waardoor ik er niet op eigen kracht uit kan ontsnappen. Ik heb hulp nodig van iemand die me steun geeft. Mijn pijn kan eigenlijk alleen maar goed helen in de aanwezigheid van iemand anders, die ziet hoeveel pijn ik heb en die me erbij houdt als ik er in wegzak. Zolang ik er alleen mee blijf zitten, is het alsof mijn verdriet, woede en angst er niet mogen zijn, alsof ik met deze pijn niet mag bestaan. Maar wanneer ik mijn onplezierige emoties deel, is het alsof ook dat deel van mij recht van bestaan heeft gekregen. Ik mag er zijn, met al mijn verdriet.

Ik leer meer over autisme en de betekenis ervan voor mij

Als onderdeel van mijn acceptatieproces leer ik meer over autisme en manieren om er mee om te gaan. Ik lees er over op internet of in boeken. Ik ga naar conferenties of bijeenkomsten. Bij een instelling voor geestelijke gezondheidszorg leer ik in een paar sessies wat autisme is, waar ik wel of geen problemen mee heb en wat mijn sterke kanten zijn (psycho-educatie). Ik ga naar een gespreksgroep voor mensen met autisme. Bij hen vindt ik veel herkenning en leer ik hoe anderen autisme ervaren en er mee om gaan. Ook mensen in mijn directe omgeving leren meer over autisme. Ze lezen met me mee. Ik vertel hen wat ik geleerd heb. Ik praat er met hen over. Aan het einde van mijn psycho-educatie gaan ze een keer mee.

Stap 3: de heroriëntering

Ik overtuig mijzelf dat er hoop is voor mij

Misschien ben ik van nature optimistisch, misschien ben ik wat meer een doemdenker. Hoe het ook is, ik ben autistisch en ik kan logisch nadenken. Dus ik overtuig mijzelf van de werkelijkheid dat er hoop is voor mij. Ik denk, "Hoewel ik altijd autistisch zal blijven, is er toch hoop voor mij. Wanneer ik eenmaal geleerd heb om op een helpende manier om te gaan met mijn conditie, zal het ook weer beter met mij gaan. Dan zullen ook het verdriet, de woede, de angst en de wanhoop minder worden. Dan zal ik meer dingen doen waar ik plezier aan heb. Het zal me veel inspanning kosten. Ik zal de nodige tegenslag ervaren. Maar ik ben autistisch. Ik ben leergierig, vasthoudend, gemotiveerd en resultaatgericht. Ik kan een nieuwe weg vinden voor mezelf. Ik heb het vermogen om niet zomaar 'iets', maar iets bijzonders te maken van mijn leven.

Ik richt mijn aandacht op wat ik belangrijk vindt en waar ik goed in ben

Nu ik weet wat mijn moeiten en beperkingen zijn is het tijd om mijn aandacht te verschuiven naar de vraag: wat vindt ik eigenlijk belangrijk in het leven? Want wat doet het ertoe dat ik geen koophuis, auto en vrienden heb? Misschien woon ik hier eigenlijk wel prima op mijn hofje. En vindt ik het milieu belangrijk, dus ik ga toch liever met de trein. En heb ik fijne collega's en leuke medecursisten, dus eigenlijk helemaal geen behoefte aan vrienden. Misschien ben ik eigenlijk best tevreden met mijn leven, maar mis ik alleen nog een partner. Als dat voor mij belangrijk is, richt ik mijn aandacht vervolgens op de vraag wat ik wel in huis heb om dat doel te bereiken. Misschien ben ik wat verlegen en heb ik wat moeite met contact maken, maar heb ik wel moed en ben ik wel intelligent, dus kan ik er met een cursus en wat oefening best 'goede genoeg' in worden.

Ik pas mijn verwachtingen en mijn levenstijl aan

Ik hanteer realistische verwachtingen met betrekking tot wat ik wel en niet kan. Ik maak andere keuzes, verander mijn gedrag en onderneem actie om te realiseren wat ik belangrijk vind. Ik wil graag een opgeruimd huis, maar verwacht niet langer dat ik alles zelf kan en huur gewoon twee uur per week iemand in voor de huishouding. Ik beschouw het als een kadootje voor mezelf. Ik verwacht niet langer van mezelf dat ik mijn studie dit jaar afmaak. Ik mag er van mezelf een half jaar langer over doen en zorg dat ik verlenging krijg. Of ik verwacht juist het tegenovergestelde: er is geen enkele reden waarom ik - met wat begeleiding - dit jaar mijn studie niet af kan maken. Ik ga mij inzetten om dat voor elkaar te krijgen en ik verwacht van mijn omgeving (universiteit, medestudenten, ouders) dat die mij daarbij gaan helpen als ik het hen vraag. Zij willen toch ook dat ik afstudeer?

Conclusie

Ik omarm mijn autisme. Ik aanvaard mijn conditie en de door mijn conditie ontstane situatie zoals die is en ga verder met mijn levens ondanks mijn autisme en de verliezen die ik daardoor geleden heb. Ik neem zelf weer het beheer over mijn leven en verschuif mijn energie en aandacht van activiteiten gericht op het handhaven van mezelf en het vermijden van problemen naar activiteiten die betekenisvol voor mij zijn.