Gehechtheid
Het vormen van affectieve relaties met specifieke personen en het zoeken van de fysieke en mentale nabijheid van deze personen.
Definitie
Het vormen van affectieve relaties met specifieke personen en het zoeken van de fysieke en mentale nabijheid van deze personen.
Indicatoren
- in geval van verlies van een eerdere gehechtheidsfiguur en beschikbaarheid van een nieuw hechtingsfiguur
- in geval van (extreme) positieve of negatieve opwinding
Contra-indicatoren
- wanneer een adequaat gehechtheidsfiguur beschikbaar
- wanneer het veilig of rustig is en ontplooiing meer gepast is
Effectief gedrag
Ik ontwikkel mijn eigen interesses en onderneem mijn eigen dingen
Ik ontwikkel mijn eigen interesses en onderneem mijn eigen dingen, maar kan ook aansluiten bij die van anderen. Ik onderneem dingen die het risico met zich mee dragen om gestrest of gekwetst te raken en daarmee mijn behoefte aan steun vergroten.
Ik erken mijn behoeften aan steun
Ik erken mijn behoefte aan fysieke en emotionele nabijheid, een arm om me heen, een knuffel, iemand die even bij me blijft zitten, een beetje tijd en aandacht, iemand die me begrijpt en bemoedigt.
Ik zoek of accepteer steun van de ander bij emotionele stress
Ik zoek steun van belangrijke anderen wanneer ik bang, boos of verdrietig ben. Ik zeg het als ik me schaam of gestrest ben en gedraag ik me op een manier waaruit dat blijkt, zodat anderen kunnen zien wat er met mij aan de hand is en me steun kunnen geven. Wanneer anderen mijn emoties opmerken en me steun aanbieden neem ik deze steun aan.
Ik biedt de ander steun wanneer die het nodig heeft
Wanneer de ander bezorgd of verdrietig is vergroot ik mijn nabijheid. Ik kom even bij de ander zitten, leg een arm om de ander heen, luister naar diens verhaal, vraag of die een knuffel wil.
Ik ga instrumentele kortstondige contacten aan
Ik ga duidelijke kortstondige of instrumentele contacten aan. Ik maak duidelijk wat de ander wel en niet van mij kan verwachten en wat ik wel en niet van de ander verwacht. Ik uit mijn intenties en ben duidelijk over de mate waarin ik serieus of toegewijd ben.
Ik ga langdurige en wederkerige relaties aan
Ik praat op een positieve manier over vriendschap en liefde. Ik ga langdurige en wederkerige relaties met anderen aan. Ik ga relaties aan met personen die in staat zijn om te geven en te ontvangen. Ik uit mijn relationele behoeften en wensen openlijk. Ik maak mijzelf emotioneel beschikbaar voor de ander en laat de ander ook voorzien in mijn behoeften aan steun wanneer ik die nodig heb.
Ik ben betrokken bij de fysieke en emotionele aspecten van seks
Ik praat op een positieve manier over seksualiteit. Ik ben betrokken bij zowel de fysieke als emotionele aspecten van seks.
Ik ervaar verdriet en herstel mij snel na verlies van een belangrijke ander
Wanneer ik iemand waar ik om gaf verlies ervaar ik verdriet. Ik uit dit verdriet om mezelf en anderen te laten weten dat deze persoon belangrijk voor mij was. Ik geef mezelf de tijd die ik nodig heb om het verlies te verwerken. Ik accepteer mijn verlies en ga verder met mijn leven.
Ik vertel op een persoonlijke manier over mijn vroege ervaringen
Ik kan op een persoonlijke, betrokken manier over mijn vroege ervaringen vertellen, zodat je merkt dat het echt mijn ervaringen zijn, maar wel mijn vroegere ervaringen, die op afstand staan van het hier-en-nu.
Niet-effectief gedrag
Ik volg anderen
Ik ontwikkel geen interesses, onderneem geen eigen activiteiten, maar volg mijn ouders, broers of zussen, partner, de groep.
Ik ontken mijn behoefte aan steun. Of ik overdrijf het.
Ik ontken mijn kwetsbaarheid ('Ik heb niemand nodig. Ik red mezelf wel.')
Ik wil ook gewoon graag een relatie, een arm om me heen, een beetje liefde en aandacht, net als andere mensen, maar ik sluit anderen emotioneel buiten, uit angst om weer gekwetst te worden of uit angst om de ander te kwetsen. Ik verhul mijn behoeften voor ze. Ik vermijdt liefde, denken en praten over gevoelens, gedachten en intenties, uit angst om weer gekwetst te worden. Of ik doe mijzelf kwetsbaarder voor dan ik ben ('Ik heb iemand nodig. Ik kan het zelf niet.')
Ik vermijd en weiger steun. Of ik zoek het onnodig op.
Ik onderdruk gedachten en gevoelens die intimiteit aanmoedigen. Ik vermijdt negatieve emotionele opwinding en behoefte aan steun. Ik onderdruk de expressie van mijn emoties, voor mezelf en de ander. Ik hou mijn woede, angst en afkeer binnen in mezelf en probeer het niet te uiten. Of ik gedraag me onbeleefd tegen anderen wanneer ik me schaam, afstandelijk wanneer ik bang of gestrest ben. Zo maak ik het moeilijk voor anderen om mij te steunen. Of ik benadruk mijn kwetsbaarheid, om zo zorg en steun te krijgen. Ik zoek voortdurend de aandacht en nabijheid van anderen, ook wanneer ik het eigenlijk niet nodig heb.
Ik weiger om betrokken te raken
Wanneer de ander steun nodig heeft vergroot ik juist mijn afstand. Ik weiger om betrokken te raken bij het verdriet, de angst of de woede van de ander. Ik bagatelliseer de moeiten van anderen en negeer hun emotionele behoeften. Zodra het over de problemen van de ander gaat ben ik weg of zorg ik dat het snel weer over mij gaat.
Ik maak al mijn contacten intiem. Of ik maak al mijn contacten instrumenteel.
Ik maak er gebruik van dat mensen dingen veronderstellen zonder hun veronderstellingen te checken. Ik vermijdt expliciete beloften, maar gedraag me wel steeds op een manier die bepaalde positieve verwachtingen schept bij anderen. Ik noem een date nooit een date. Ik stem er nooit expliciet mee in om een relatie aan te gaan. Ik verander de perceptie die anderen van mij hebben. Ik doe alsof ik andere mensen aardig vindt en alsof ik zelf beleefd en aardig ben, maar wanneer het puntje bij paaltje komt maak ik alleen gebruik van anderen en zet ze weer aan de kant op het moment dat ze hun doel hebben gediend. Of ik maak er juist meer van dat het is. Ik noem een date al een relatie en vat een glimlach al op als liefde.
Ik geef meer of minder om de ander dan ik denk
Ik geef meer om anderen dan ik denk. Ik doe alsof ik zonder ze kan of over ze ben, maar zo is het niet. Ik geef geen blijk van affectie. Ik geeft geen cadeautjes, complimentjes, maak geen fysiek contact, omdat ik bang ben dat de ander het af zal wijzen of nog dichterbij zal komen. Ik ben er niet op momenten die er voor de ander toe doen, omdat ik denk dat ik toch niet belangrijk ben voor de ander. Ik test voortdurend of de ander wel echt om mij geeft. Of ik geef minder om anderen dan ik denk. Ik doe alsof ik niet zonder ze kan, maar zo is het niet. Ik geef ze cadeautjes, complimentjes, maak fysiek contact. Maar ik doe het niet echt voor de ander, meer om voortdurend te laten zien dat ik de moeite waard ben om lief te hebben.
Ik ben alleen betrokken bij het fysieke aspect van seks
Ik blijf ook na mijn experimentele fase exclusief seksuele relaties met anderen aangaan, zonder emotionele nabijheid ('Ik date niet, ik doe niet aan relaties, ik heb alleen seks.') Ik ga vreemd en bedrieg mijn partner.
Ik kom moeilijk over verliezen heen
Ik ben zelf degene die weggaat en relaties beëindigd, maar verwerk verliezen niet goed. Ik ga door alsof er niets aan de hand is, maar vindt het moeilijk om de ander los te laten of om me echt serieus open te stellen voor iets nieuws. Of ik reageer op verliezen met intens verdriet, woede, preoccupatie met de verloren persoon, interferentie met andere activiteiten en (in geval van verliefdheid) verhoogde seksuele aantrekking tot de ander.
Ik praat niet, afstandelijk of geëmotioneerd over vroege ervaringen
Ik raak snel geëmotioneerd wanneer ik praat over mijn vroege ervaringen. Ik wordt dan snel overspoeld door negatieve mentale toestanden. Of ik praat er juist heel afstandelijk en onpersoonlijk over, zonder de ervaringen waar ik over praat te ervaren als iets dat over mij gaat.
Ontwikkeling
De ontwikkeling van gehechtheid wordt bevorderd in Emotiegerichte relatietherapie, Gestalt therapie, Schematherapie en Mentalisatie Bevorderende Therapie.
Link
John Bowlby (1979), The Making and Breaking of Affectional Bonds
Mario Mikulincer & Philip Shaver (2007), Attachment in Adulthood: Structure, Dynamics, and Change