Emotiegerichte therapie (EFT)
Vorm van psychotherapie gericht op het herstel van gezonde, helpende emotionele reacties op ervaringen.
Belang
Emotion-focused therapy (EFT) is een benadering van psychotherapie gericht op het begrijpen, ervaren en veranderen van emoties in plaats van alleen het opmerken, uiten of accepteren van emoties. EFT werkt op basis van het principe dat weggedrukte emoties eerst opnieuw toegeëigend moeten worden voordat ze verwerkt kunnen worden.
1951
Gestält therapie
1951
Cliëntgerichte therapie
1987
Emotioneel-gerichte therapie
Autismepaspoort
| Naam behandeling | Emotiegerichte therapie, Process experiëntiele therapie |
| Auteurs | Leslie Greenberg en Jeremy Safran |
| Beroep | klinisch psychologen |
| Instelling | York University, Toronto |
| Nationaliteit | Canada |
Kenmerken
1
Mensen weten wat hun behoeften zijn doordat ze emoties hebben. Om bij je behoeften te komen moet je dus je emotie kunnen ervaren. In EFT leer je om aandacht te geven aan wat je onplezierige emoties je willen vertellen over wat belangrijk voor je is.
2
Mensen zien pijnlijk emoties vaak als een golf die hen zal overspoelen en waarin ze zullen verdrinken. Daarom zijn ze er bang voor en beschermen ze zich er tegen. Maar wanneer je de golf in duikt in plaats van hem vermijdt, zul je merken dat je er aan de andere kant weer uit komt en dat het daar veilig en rustig is. In EFT helpt je therapeut je om op deze wijze je pijnlijke emoties onder ogen te zien.
3
Mensen vermijden hun pijnlijke emoties niet alleen met gedachten (rationalisering), maar ook met andere emoties. Je bent bijvoorbeeld verdrietig, maar als verdediging tegen je pijn doe je boos. Of je gaat steeds huilen, maar bent eigenlijk gewoon heel boos. In EFT leer je om onderscheid te maken tussen dergelijke secundaire of tweedehandse emoties en de oorspronkelijk emotie die er onder ligt.
4
Vervolgens probeert je therapeut om deze primaire emotie bij je los te maken en om te zetten in de gezonde reactie die bij jou ontbreekt. Je therapeut helpt je bijvoorbeeld om je woede niet weer om te zetten in tranen, maar in nieuw gedrag, waarbij je met rechte rug en krachtige stem protesteert tegen de manier waarop je behandeld bent.
5
EFT verschilt van mindfulness training. Bij mindfulness leer je om je emoties op te merken, zonder er wat mee te doen. Bij EFT je leer ook om emotionele reacties in jezelf - waar je normaal geen aandacht aan besteed - wél op te merken. Daarbij hangt het echter af van de aard van de emotie wat je er vervolgens mee doet. Bij secundaire emoties is het meestal beter om er niet op in te gaan (emotie-regulatie). Bij primaire emoties is EFT echter gericht op het veranderen van de emotie, waarvoor het wél nodig is dat je er op in gaat (emotie-transformatie).
6
Verlies van natuurlijke emotionele reacties kun je niet veranderen door je gedachten erover te veranderen. Cognitieve therapie helpt daarom alleen bij het verminderen van onplezierige emoties die het effect zijn van negatieve gedachten, niet wanneer ze ontstaan door vermijding van meer primaire emoties.
Ontwikkeling
1951Cliëntgerichte therapie
In de boeken Client-centered therapy: its current practice, implications and theory (1951), Psychotherapy and Personality Change (1954) en On becoming a person: a therapist's view of psychotherapy (1961) introduceert de Amerikaanse klinisch psycholoog Carl Rogers de persoonsgerichte benadering van psychotherapie, waarin empathisch zijn een belangrijk onderdeel vormt.1951Gestalttherapie
In het boek Gestalt Therapy: Excitement and Growth in the Human Personality introduceren de Duits-Amerikaanse psychiater Fritz Perls en zijn vrouw Laura Perls de Gestalt benadering van psychotherapie introduceren, waarin de cliënt zijn ervaringen moet "proeven" en assimileren ("verkouwen") of afwijzen ("uitspugen"). In EFT wordt onder ander gebruikt gemaakt van experimenteren en twee-stoelentechniekals manieren om de ervaring van de cliënt te verdiepen.1984Emotionele synthese model
In het artikel Integrating affect and cognition: A perspective on the process of therapeutic change introduceren Greenberg en Safran het emotionele synthese model, waarin emotie wordt gezien als een synthese van expressief-motorische en conceptueel-schematische informatie. Zij stellen dat veel psychische problemen bestaan in "a breakdown in the emotional synthesis process" en dat "an important focus of therapy should be the integration of the different levels of processing involved in the construction of emotional experience".1989Emotiegerichte benadering van psychotherapie
In het artikel Emotions and psychotherapy beschrijven Greenberg en Safran de processen die centraal staan in de emotioneel gerichte benadering van psychotherapie.1993Handboeken
Met de boeken Facilitating emotional change. The moment by moment process (1993) en Emotion-focused therapy: Coaching clients to work through their feelings (2002) bieden Greenberg en collega's de eerste handboeken voor het toepassen van emotiegerichte therapie, waarin zowel cliëntgerichte als gestalt-therapeutische interventies worden gebruikt om toegang te krijgen tot emotionele schema's en deze te veranderen.1998Empirische studies
1998Casusconceptualisaties
Diverse auteurs publiceren modellen voor een emotiegerichte conceptualisatie van depressie (1998), post-traumatische stress (1998), experiëntiële vermijding (2014), sociale angst (2014) en gegeneraliseerde angst (2016). In deze conceptualisaties worden angst, spanning en irritatie (distress) als secundaire emoties gezien, waarbij EFT zich richt op de onderliggende primaire emoties van schaamte, eenzaamheid en paniek (pain).2014Autisme
In een aantal publicaties beschrijft de Schotse psycholoog Anna Robinson (2014, 2016, 2017, 2018) de toepassing van EFT bij mensen met autisme.
Auteurs
Leslie Greenberg (1945) en Jeremy Safran (1952) zijn Canadese klinisch psychologen en grondleggers van de Emotion-focused Therapy (EFT).
"Ik was opgeleid als ingenieur en erg wiskundig en rationeel toen ik me voor het eerst bezig ging houden met psychologie," vertelt Greenberg. "In de psychologie hoopte ik meer over emoties te leren, maar in de jaren '70 had vrijwel niemand het over emoties. Dat vond ik schokkend, aangezien emotie het meest primaire en concreet zichtbare mentale proces is."
Ervaringen van volwassenen met autisme
Ik ben vroeger vaak onrechtvaardig behandeld. Door mijn autisme begreep ik dingen anders en werd ik verkeerd geïnterpreteerd. Eigenlijk had ik daar boos om moeten worden, maar in plaats daarvan liep ik steeds huilend weg. Mijn EFT therapeut heeft me geholpen om dat gedrag te veranderen. Nu kan ik weer gewoon kwaad worden, zonder gelijk te gaan huilen.
EFT is intens, dat kan ik je wel vertellen! En de metafoor van de golf is waar. Als je ervoor staat voelt het alsof dat het enige is wat er kan gebeuren: hij gaat me overspoelen en ik verzuip! Maar wanneer je er samen doorheen duikt wordt de golf steeds minder indrukwekkend en denk je steeds vaker 'oh, deze kan ik hebben hoor; kom maar op.'
Betekenis voor autismevriendelijk Nederland
In autismevriendelijk Nederland is emotiegerichte therapie beschikbaar voor volwassenen met autisme die door negatieve ervaringen hun helpende emotionele reacties zijn gaan vervangen door niet-helpende reacties. Behandelaren zijn in staat om dergelijke door ervaringen ontstane emotionele verstoringen te onderscheiden van aangeboren autistische beperkingen en vertonen een gezonde ambitie in het bewerkstelligen van therapeutische verandering in dergelijke gevallen.
Links
York University, What is Emotion-Focused Therapy (EFT)?
Jeremy Safran, Website
The Norwegian Institute of Emotion-focused Therapy (2015), Why are emotions important? Dr. Leslie Greenberg
The Norwegian Institute of Emotion-focused Therapy (2015), How can feeling bad lead to feeling good? Dr. Leslie Greenberg
The Norwegian Institute of Emotion-focused Therapy (2015), How do you change emotions? Dr. Leslie Greenberg
Psychotherapy Expert Talks (2016), Leslie Greenberg on Emotion-Focused Therapy
Construtivismo Clínico SPPC (2011), The Evolution of EFT