Body Awareness Training (BAT)

Vorm van psychiatrische fysiotherapie gericht op het herstellen van de ontspannen houding en vrije ademhaling, waardoor bewustzijn van het lichaam en emotionele beleving toenemen.

Belang

 
Body Awareness Therapy of Body Awareness Training (BAT) is een fysiotherapeutische behandeling gericht op het herstellen van een ontspannen houding en vrije ademhaling, waardoor het bewustzijn van het lichaam toeneemt en de emotionele beleving intensiever wordt.
 

Autismepaspoort

 
Naam behandeling Body Awareness Therapy
Auteur Gertrud Roxendal
Beroep psychiatrisch fysiotherapeut
Instelling Göteborgs universitet
Nationaliteit Zweden
 

Kenmerken

1
Body Awareness Therapy (BAT) is een verzameling van therapeutische technieken gericht op het herstellen van de natuurlijke balans, houding, flexibiliteit, ademhaling en eenheid van lichaam en geest.
2
BAT is een non-verbale therapie en de oefeningen in BAT zijn over het algemeen vrij makkelijk te leren. Daardoor is het ook geschikt voor mensen die moeite hebben met het praten over hun ervaring of met het begrijpen en uitvoeren van meer complexe oefeningen.
3
Voordat je begint met de oefeningen kan je fysiotherapeut de Body Awareness Scale (BAS) gebruiken om te meten hoe het op dit moment zit met je houding, coördinatie, ademhaling en andere onderdelen die in BAT worden getraind. Gedurende de behandeling en na afloop van je traject wordt dan opnieuw een meting verricht, om te zien hoe je vooruitgang maakt.
4
Het werken met BAT begint meestal met aardings- en ademhalingsoefeningen. Bij aardingsoefeningen oefen je met het aannemen van een houding waarbij je stevig en rechtop staat of zit en goed contact maakt met de grond of met de zitvlakken van je stoel. De ademhalingsoefeningen zijn gericht op het loslaten van je beheersing over je ademhaling. Ademhaling is de brug die het lichaam met de geest verbindt. Door vrijer en dieper adem te halen verdiep je automatisch de ervaring van je lichaam en je emoties.
5
Daarna ga je aan de slag met bewegingen, waarbij je fysiotherapeut je stimuleert om je aandacht bewust te richten op het uitvoeren van de beweging en op je wat waarneemt in je lichaam tijdens het uitvoeren ervan. Soms wordt ook gebruik gemaakt van vrije bewegingsoefeningen, waarin je gestimuleerd wordt om je spontaan te bewegen en je eigen, unieke bewegingspatroon te vinden, zoals ook in de dansbewegingstherapie.
6
BAT wordt zowel individueel als in een groep gegeven. In de individuele BAT wordt vaak massage toegevoegd aan de behandeling. Massage verminder spanning in de spieren en het ritmisch wrijven over het lichaam activeert het parasympathetisch zenuwstelsel, waardoor hartslag en bloeddruk dalen en het lichaam in een toestand van rust wordt gebracht. In deze toestand neemt je bewustzijn van je eigen lichaam toe.
6
In tegenstelling tot bioenergetische therapie is het doel van BAT niet om de afweer tegen ongewenste emoties te verzwakken. Het kan er wel toe leiden dat sterke emoties vrijkomen, maar dat is niet perse de bedoeling van de therapie. Emoties die in body awareness therapie opgeroepen worden kunnen verder verkend worden in gesprekstherapie met een psycholoog of psychotherapeut.
7
In tegenstelling tot Psychomotorische therapie (PMT) richt BAT zich meer op 'lichaamswerk' (ademhaling, aarding). In PMT gaat het vaak ook wel over lichaamsbewustzijn, maar dan meer over coördinatie en bewustzijn van je lichaam in verhouding tot de ruimte om je heen.

Ontwikkeling

  • 1933Reich

    In het boek Charakteranalyse: Technik und Grundlagen legt de Oostenrijkse psychiater Wilhelm Reich verband tussen iemands karakter, emotionele blokkades en spanning in het lichaam. Volgens Reich vormen mensen een "harnas" als verdediging tegen vroegere trauma's. Het harnas bestaat onder anderen uit ingehouden ademhaling en chronische spierspanning in de borst, schouders, ogen en kaken. Reich verbleef in Noorwegen van 1934 tot 1939 en verschillende Noorse psychiaters werden door hem beïnvloed.
  • 1973Dropsy e.a.

    In het boek Vivre dans son corps: Expression corporelle et relations humaines (leven in je lichaam: lichamelijke expressie en menselijke relaties) bespreekt de Franse psychiater Jacques Dropsy het belang van het gezamenlijk inzetten van lichaam en geest in menselijke communicatie en de ontwikkeling van zijn methode gericht op het bevorderen van bewustzijn van het lichaam. Volgens Dropsy zijn psychologische problemen zichtbaar in drie dimensies: (1) het eigen lichaam en de eigen geest, (2) de relatie met andere mensen en (3) de waarneming van de werkelijkheid.
  • 1981Skatteboe

    In de jaren ‘70 begint de Noorse psychiater Ulla-Britt Skatteboe onder invloed van Reich met het ontwikkelen van een body awareness therapie groep voor patiënten met schizofrenie. In het artikel Med kroppen som referanse (met het lichaam als referentie) rapporteert Skatteboe de eerste ervaringen.
  • 1985Roxendal

    Na een ontmoeting met Dropsy introduceert de Zweedse psychiatrisch fysiotherapeut Gertrude Roxendal zijn theorie en methode in Scandinavië onder de naam "Body awareness therapy." Zij doet dit in haar proefschrift Body awareness therapy and the body awareness scale: treatment and evaluation in psychiatric physiotherapy, waarin ze rapporteert over onderzoek onder patiënten met schizofrenie.
  • 2007Gyllensten e.a.

    In een Zweedse studie naar de lange-termijn effecten van een lichaamsbewustzijn training blijkt dat patiënten met een stemmingsstoornis, gedragsstoornis of persoonlijkheidsstoornis in de 6 maanden na afloop van een Body Awareness Training minder gebruik maken van geestelijke gezondheidszorg (behalve psychiater voor medicatie) dan de controlegroep. De onderzoekers concluderen dat BAT een kosteneffectieve interventie is voor patiënten met psychische problemen waarbij ook lichamelijke symptomen aanwezig zijn.
  • 2010Hedlund e.a.

    In en kwalitatieve studie naar de ervaringen van body awareness therapie bij patiënten met schizofrenie rapporteren Zweedse patiënten onder anderen een vermindering van depressie, angst en stress, mentaal meer aanwezig in en beter contact met het eigen lichaam, toegenomen bewustzijn van het eigen gedrag en de eigen houding, meer ontspannen gevoel in sociale situaties en beter vermogen om oogcontact te maken met anderen. Later beschrijven dezelfde onderzoekers de ervaringen van fysiotherapeuten met schizofreniepatiënten.
  • 2011Catalan-Matamoros e.a.

    In een pilotstudie naar de toepassing van Basic Body Awareness Therapy bij volwassen patiënten met een eetstoornis vinden Spaanse onderzoekers dat BAT bijdraagt aan verbetering van het lichaamsbeeld en vermindering van eetstoornissymptomen. De steekproef is echter erg klein.
  • 2014Danielsson e.a.

    In een studie naar body awareness therapie bij volwassenen met een depressieve stoornis concluderen Zweedse onderzoekers dat BAT effectief is in het verminderen van depressieve symptomen.
  • 2015Fiene & Brownlow

    In een studie naar het lichaamsbewustzijn van volwassenen met autisme maken onderzoekers gebruik van de Body Awareness Questionnaire (BAQ) en vinden ze een lager lichaamsbewustzijn onder volwassenen met autisme in vergelijking met de neurotypische controlegroep.
  • 2016Shah e.a.

    Britse onderzoekers concluderen dat alexithymie, niet autisme, samenhangt met een beperkt lichaamsbewustzijn en dat een beperkt lichaamsbewustzijn dus niet als kenmerk van autisme moet worden gezien, maar als gevolg van bijkomende verstoringen in het bewustzijn van lichaamssensaties (alexithymie).
  • 2017Blaauwendraat e.a.

    Toepassing van BAT onder volwassenen met een post-traumatische stress stoornis (PTSS) leidt in een Zweedse studie tot verbetering in lichaamservaring en ademhaling een een vermindering van PTSS-symptomen. De patiënten hadden onder anderen last van angst (ingehouden ademhaling), slaapproblemen en lichamelijke spanning, als gevolg van verschillende typen traumatische gebeurtenissen (ongeluk, misbruik, operatie).

Ervaringen van autistische volwassenen

Ik heb body awareness therapie gevolgd, waardoor ik geleerd heb om te ervaren hoe mijn lichaam voelt na het doen van de ademhalingsoefeningen of het ontvangen van de massage, waardoor ik meer "in mijn lichaam kom", een totaal andere beleving van wat ik normaal voel.
Ik hoor vaak over mensen die niet verbonden zijn met hun lichaam of zich onbewust zijn van de sensaties in hun lichaam. Maar ik heb het tegenovergestelde. Ik ben me voortdurend bewust van elke kleine sensatie in en op mijn lichaam, waardoor ik alleen bepaalde kleding verdraag. Ik voel elke kriebel en moet er aan krabben en elke spanning en moet de betreffend spier strekken of masseren. Maar in body awareness therapie heb ik geleerd dat ik emotionele prikkels helemaal niet zo goed voel en dat ik misschien juist wel zo gericht ben op andere lichamelijke sensaties, zoals jeuk en pijn, om emotionele prikkels te vermijden.

Betekenis voor autismevriendelijk Nederland

 
In autismevriendelijk Nederland wordt onderzocht of Body Awareness Therapie ook werkzaam is voor mensen met autisme, niet alleen bij een gebrek aan lichaamsbewustzijn, maar ook bij een te sterk lichaamsbewustzijn.
 

Comments are closed.