Bijzondere interesses
De interesses die autistische mensen hebben zijn vaak zo intens of beperkt dat ze interfereren met andere activiteiten
Belang
Eén van de diagnostische criteria voor autisme werd door Hans Asperger al benoemd als "bijzondere interesses". Hoewel autistische mensen gemiddeld evenveel interesses hebben als neurotypische mensen, interfereren deze interesses vaker met andere activiteiten. Bijzondere interesses zijn een uiting van perseveratie, een persoonlijkheidstrek die gekenmerkt wordt door moeite om te stoppen wanneer dit gewenst is.
Waar gaat het over?
- Bijzondere interesses: interesses die buitengewoon zijn in intensiteit (intense interesse) of in focus (beperkte interesse), waardoor iemand er teveel tijd aan kwijt is of waardoor iemand geen interesse op kan brengen in zaken die ongerelateerd zijn
- Perseveratie: het niet of moeilijk los kunnen komen van iets dat de geest bezighoudt, wat zich uit als het niet of moeilijk kunnen stoppen met de activiteit waar men mee bezig is (bijv. over een bepaald onderwerp praten, een bepaald liedje uit je hoofd krijgen)
Hoe vaak komt het voor?
88%
van de autistische volwassenen heeft ten minste één bijzondere interesse
70%
van de autistische volwassenen heeft meer dan één bijzondere interesse
Ervaringen van autistische volwassenen
De beste manier waarop ik het aan andere mensen kan uitleggen, is door het te vergelijken met verliefdheid of de band tussen een moeder en haar pasgeboren baby. Het is dezelfde vastberadenheid om er absoluut alles over te leren. Dezelfde neiging om alles wat je meemaakt op een dag ermee te verbinden en om er elk moment van de dag aan te denken of mee bezig te zijn, tot op het niveau dat het moeilijk is om je aandacht nog op iets anders te concentreren. En een geliefde of een kind kan natuurlijk ook een bijzondere interesse worden...
Ik heb een interesse in vlinders, libellen en bijen, maar ik zou dat geen bijzondere interesse willen noemen. Ik vind ze gewoon mooi. Ik heb wel een bijzondere interesse in TGM, een lokale busmaatschappij. Ik schrijf alle informatie die ik er over te weten kom op, maak er tekeningen van, schrijf er verhalen over. Als het aan mij lag, zou ik de hele dag met TGM bussen gaan, elke dag weer. Met een TGM bus gaan is iets wat mij gelukkig maakt.
Voor mij is bezig zijn met mijn bijzondere interesses niet iets wat ik liever doe, maar iets wat ik moet doen. Het is alsof mijn hersenen niet in staat zijn om te functioneren zonder alles om mijn bijzondere interesses te laten draaien.
Voor mij is het verschil tussen een bijzondere interesse en een hobby of passie het vermogen om te stoppen. Neurotypische mensen kunnen hun hobby opzij leggen, omdat het mooi geweest is voor vandaag en nu tijd is voor iets anders. Ik blijf maar doorgaan, zonder onderbreking. Zelfs in mijn slaap blijf ik er mee bezig.
Ik draag een horloge dat elk uur piept, zodat ik weet hoeveel tijd er voorbij is gegaan. Ik plan eerst dingen in die ik graag wil of moet doen en beloon mezelf vervolgens met tijd voor de dingen die ik graag doe nadat ik eerst mijn to-do lijst heb afgevinkt. Ik stel mezelf ook altijd twee of drie grote doelen, waarmee ik wil bereiken wat ik belangrijk vind en ga elke dag na of ik daar die dag aan bijgedragen heb of niet. Dit helpt me om niet steeds weg te zakken in bijzondere interesses die me niet in staat stellen om te bereiken wat ik wil bereiken. Het lukt me niet altijd om op deze manier te werken, maar het gaat de goede kant op.
Mijn interesse is vrij beperkt. Ik ben niet geïnteresseerd in taal in het algemeen, niet in talen van het Midden-Oosten (ook niet in het Arabisch), maar specifiek in één nomadisch dialect. De rest interesseert mij niet. Mijn interesse is ook vrij intens. Ik ben daar elke pauze, elke avond van de week en elk weekend mee bezig.
Test jezelf online
Betekenis voor autismevriendelijk Nederland
In autismevriendelijk Nederland wordt interventies aangeboden en initiatieven ontwikkeld die gebruik maken van de bijzondere interesses van volwassenen met autisme als een kracht. Ook worden interventies geboden die volwassenen met autisme helpen om interferentie door bijzondere interesses te beperken.
Links
Lauren Turner-Brown e.a. (2011), Phenomenology and measurement of circumscribed interests in
autism spectrum disorders