Ecologische benadering

Richt zich niet op cognitieve processen in de persoon of op prikkels vanuit de omgeving, maar op de interactie tussen persoon en omgeving.

Belang

 
De ecologische benadering van autisme werd geïntroduceerd door de Amerikaanse gedragswetenschapper Katherine Loveland. Zij baseerde zich daarbij op het werk van de Amerikaanse psycholoog James Gibson. Centraal in de ecologische benadering staat de interactie tussen persoon en omgeving, die gericht is op het vinden en gebruiken van mogelijkheden die beschikbaar zijn in de omgeving.
 

Autismepaspoort

 
Naam benadering ecologische benadering
Grondlegger James Gibson
Beroep experimenteel psycholoog
Instelling Cornell University
Nationaliteit Amerika
Medestanders Compensatiebenadering
Tegenstanders Cognitieve benadering, behavioristische benadering
 

Uitgangspunten

1
De cognitieve benadering van autisme probeert autisme te verklaren door het identificeren van specifieke mentale structuren of modules die niet goed werken bij mensen met autisme, zoals een reflectieve module (theory of mind) of een excutieve module (executieve disfunctie). Hierbij wordt aangenomen dat autisme een defect is wat gelokaliseerd is in het brein van de persoon met autisme en dat de taak van onderzoekers is om aan te wijzen waar het zich precies bevindt.
2
De ecologische benadering van autisme gaat er vanuit dat autisme gelokaliseerd is in de relatie tussen persoon en omgeving. Onderzoekers richten zich daarom niet zo zeer op cognitieve processen in de persoon of op prikkels vanuit de omgeving, maar op de ontmoeting tussen persoon en omgeving.
3
In de omgeving neemt de persoon mogelijkheden voor actie waar. Deze mogelijkheden zijn gebaseerd op de kenmerken van zowel de persoon als de omgeving. De mogelijkheid om iets op te tillen hangt bijvoorbeeld af van zowel de kracht van de persoon als het gewicht van het object.
4
Een essentieel onderdeel van de ontwikkeling is het ontdekken en uitproberen van mogelijkheden voor actie die beschikbaar zijn in de omgeving. De functie van interacties tussen persoon en omgeving is het vinden en gebruiken van mogelijkheden voor actie.
5
Autistische mensen vormen een unieke ecologische niche en ontmoeten de omgeving op een manier die anders is dan bij anderen mensen. Autistisch gedrag biedt zowel autistische mensen zelf als mensen in hun omgeving andere mogelijkheden voor interactie met de omgeving dan de mogelijkheden die neurotypisch gedrag bieden. Deze verschillen in mogelijkheden maken dat autistische mensen zich heel anders ontwikkelen dan neurotypische mensen.
6
Het gedrag van autistische mensen veranderd vaak dramatisch wanneer ze zich verplaatsen van de ene gedragssetting naar de andere. Bepaalde aspecten van het gedrag van autistische mensen kan beter voorspeld worden door de kenmerken van de gedragssetting waar zij zich in bevinden dan door de gedragstendenties van autistische mensen.
7
Een ecologische benadering van autisme maakt gebruik van verklaringen op meerdere niveaus (e.g. neurobiologie, cognitie, ontwikkeling, omgeving) en gaat uit van een wederzijdse beïnvloeding van factoren op deze verschillende niveaus. Hierbij is zowel aandacht voor omgevingsfactoren dichtbij de persoon (e.g. opvoeding) als factoren die verder weg van de persoon staan (e.g. cultuur).

Ontwikkeling

  • 1890James

    In The Principles of Psychology biedt de Amerikaanse psycholoog William James het conceptuele raamwerk en de filosofische basis voor een ecologische benadering. "De geest bewoont een omgeving die er op reageert en waar de geest op diens beurt op reageert."
  • 1946Lewin

    In het artikel Behavior and development as a function of the total situation conceptualiseert de Amerikaanse psycholoog Kurt Lewin gedrag als een functie van het geheel van factoren die aanwezig zijn in het psychologische veld, de factoren die als betekenisvol worden ervaren door de persoon. Ook omgevingskenmerken buiten het psychologische veld, de "ecologische omgeving", hebben een belangrijk, hoewel indirect, effect op gedrag. Dit betreft bijvoorbeeld de beschikbaarheid van voedsel, een niet-psychologische factor die de mogelijkheden voor actie beperkt. De "psychologische ecologie" zou zich bezig moeten houden met de studie van dergelijke niet-psychologische factoren.
  • 1968Barker

    In Ecological psychology: concepts and methods for studying the evironment of human behavior rapporteert de Amerikaanse psycholoog Roger Barker (1968), een leerling van Kurt Lewin, over veldstudies waarin hij opmerkte dat het gedrag van verschillende kinderen in dezelfde gedragssetting vaak sterk op elkaar leek en dat de niet-psychologische omgeving kan worden omschreven in termen van hogere orde structuren die gedrag op een voorspelbare manier beïnvloeden en beperken.
  • 1978Gibson

    In het artikel The Ecological Approach the Visual Perception of Pictures introduceert de Amerikaanse psycholoog James Gibson zijn ecologische benadering van de psychologie. Het artikel is een voorpublicatie van zijn latere boek The Ecological Approach the Visual Perception (1979).
  • 2001Loveland

    In het hoofdstuk Toward an ecological theory of autism schets de Amerikaanse gedragswetenschapper Katherine Loveland een theorie van autisme op basis van de principes van de ecologische pscyhologie van Gibson.
  • 2013Danforth

    De Amerikaanse psycholoog Jeffrey Danforth draagt een hoofdstuk bij aan de Encyclopedia of Autism Spectrum Disorders. Het hoofdstuk heeft als titel Ecological Model of Autism. Danforth stelt dat een ecologisch model van autisme het gedrag van mensen ment autisme bestudeert in de context van verschillende niveaus van omgevingsinvloeden en tweerichtingsverkeer veronderstelt tussen de persoon en deze omgevingsinvloeden.

Grondlegger

James Gibson (1904-1979) was een Amerikaans psycholoog en stichter van de ecologische psychologie. Gibson bedacht het woord "social affordances" als verwijzing naar de mogelijkheden die de sociale omgeving biedt voor sociale interactie. Wanneer iemand aardig tegen je is biedt dat bijvoorbeeld de mogelijkheid om aardig terug te doen.

Betekenis voor autismevriendelijk Nederland

 
Voor de ontwikkeling van een autismevriendelijk Nederland is het essentieel om autisme niet alleen te onderzoeken als een kenmerk van bepaalde personen, maar als een kwestie van de interactie tussen deze personen en hun omgeving.
 

Comments are closed.