Stereotype: Autisten zijn niet geschikt als partner

Als we op de anekdotische verhalen van (ex-)partners van autistische mannen afgaan lijken we niet onder de conclusie uit te kunnen komen dat autisten ongeschikt zijn als partner. Er is echter ook nog een andere kant van het verhaal.

Belang

 
Als we op de informatie uit anekdotische verhalen van (ex-)partners van autistische mannen afgaan lijken we niet onder de conclusie uit te kunnen komen dat autisten totaal ongeschikt zijn als partner en zouden we iedereen moeten waarschuwen voor potentiële ASS-partners: Doe het niet! Deze boodschap maakt het echter nog moeilijker voor een doelgroep waarvoor het zonder dergelijke slechte publiciteit als moeilijk genoeg is om een partner te vinden. Daarnaast is er natuurlijk ook nog de andere kant van het verhaal: dat van de wetenschap, de autistische volwassenen zelf en de tevreden partners van autisten.
 

Ontwikkeling

  • 2000Beel

    De Belgische journalist Veerle Beel schrijft het boek Dag vreemde man: over partners met autisme. Lezers beschrijven het boek als herkenbaar, maar ook als eenzijdig negatief. "Als je echter wil proberen om wat van je huwelijk met een autist te maken, dan is dit boek geen aanrader. Ben halverwege afgehaakt, want de verhalen zijn eigenlijk alleen maar negatief." / "Vind de verhalen die naar voren komen wel erg negatief. Laat je dus niet om de tuin leiden. Er zijn ook relaties die gewoon goed gaan."
  • 2007Jobe & Williams White

    In een studie naar sociale relaties concluderen Amerikaanse psychologen dat studenten met veel autistische kenmerken (rigiditeit, moeite met verandering, aandacht voor detail) even vaak een relatie hebben als studenten met minder van deze kenmerken. Wel hebben ze gemiddeld langere partnerrelaties.
  • 2007Renty & Roeyers

    Belgische klinische psychologen verrichten een studie onder 21 stellen waarvan (1) de man een autismediagnose heeft, (2) het stel minimaal een jaar samenwoont en (3) het stel tenniste 1 kind onder de 18 jaar thuis heeft wonen. Zij concluderen dat een hoger niveau van autistische kenmerken van de man (Autism-spectrum Quotient) samenhangt met een lager niveau van relatietevredenheid bij de vrouw. Onder beide partners hangt de mate van relatietevredenheid samen met de mate van waargenomen en ontvangen steun van de partner.
  • 2009Mayer

    De film Adam vertelt het verhaal van de 29-jarige Adam, die een relatie aangaat met Beth. De relatie houdt uiterlijk geen stand. Adam noemt expliciet dat hij "Asperger Syndroom" heeft, maar de narcistische trekken van Beth worden niet expliciet benoemd. Zo wordt de suggestie gewekt dat Asperger het probleem is en lijkt de boodschap van de film volgens één van de kijker te zijn, "Ga geen relatie aan met een Aspie. Hoe hard je ook probeert, hoe geweldig je ook bent, hoe goed het ook lijkt te gaan, ze zijn gewoon niet in staat om lief te hebben."
  • 2010Goldsworthy

    In een studie naar relaties en aantrekking tussen mensen met autisme concludeert de Australische klinisch psycholoog Belinda Goldsworthy dat er maar weinig verschillen zijn tussen autistische en neurotypische volwassenen wat betreft de factoren waardoor ze zich aangetrokken voelde tot hun partner. Beide groepen hebben dezelfde mate van seksuele en emotionele motieven ("ik wil me verbonden voelen met de persoon"). Wel kiezen neurotypische vrouwen en autistische mannen hun partner vaker uit te omdat die zelfvoorzienend is. Autistische mannen vinden liefde ("ik wil dat de persoon van me houdt", "ik wil mijn liefde voor de persoon uiten") belangrijker dan neurotypische mannen, terwijl autistische vrouwen liefde juist minder belangrijk vinden dan neurotypische vrouwen. Autistische en neurotypische vrouwen hechten evenveel waarde aan de betrouwbaarheid van hun partner, maar voor autistische mannen is betrouwbaarheid een belangrijkere factor dan voor neurotypische mannen.
  • 2010Goldsworthy

    In een vervolgstudie naar Trade-offs in Relationships Involving Adults with Autisme concludeert Goldsworthy dat stellen waarvan één van de partners autistisch is elkaar veel minder vaak via een vriend of bekende ontmoeten, iets vaker via internet, vrijwel nooit in een bar en veel vaker via een familielid. Ook vindt zij dat autistisch-neurotypische stellen een grotere bereidheid tonen dan neurotypisch-neurotypische stellen om in te leveren op de sociale vaardigheid en emotionele nabijheid van hun partner, ten bate van fysiek aantrekkelijkheid, salaris, praktische steun, avontuur of eigenwaarde. Dit is echter meer zo bij sociale vaardigheden dan bij emotionele nabijheid. In een studie naar Mate Value in Relationships Involving Adults with Autisme concludeert zij dat volwassenen met autisme zichzelf lager beoordelen als potentiële partner in vergelijking met neurotypische volwassenen, zowel wat wat betreft hun positieve eigenschappen als wat betreft hun potentie voor een korte seksuele ontmoeting of een langdurige relatie.
  • 2010Vaughn

    Op basis van een onderzoek onder 77 mannelijke en 75 vrouwelijke eerstejaars psychologiestudenten concludeert de Amerikaanse psycholoog Mercedes Vaughn dat er slechts beperkt bewijs is voor de hypothese dat jongvolwassenen lagere verwachtingen hebben voor hun relatie wanneer ze geloven dat zij en hun partner hoog scoren op autistische kenmerken (Autism-spectrum Quotient). De door de studenten zelf beoordeelde mate van aandacht voor detail en communicatievaardigheid heeft geen relatie met hun verwachtingen voor hun relatie. Studenten die zichzelf beoordelen als slecht in sociale vaardigheid hebben wel lagere verwachtingen voor emotionele intimiteit in hun relatie, maar dat hoeft geen probleem te zijn wanneer ze goed gematched zijn (d.w.v. met een partner die dat ook lagere verwachtingen voor emotionele intimiteit heeft).
  • 2010Pollmann e.a.

    In een studie naar de relatie tussen autistische kenmerken en relatietevredenheid onder 195 stellen zonder autismediagnose concluderen Nederlandse psychologen dat er onder vrouwen geen verband bestaat tussen de mate waarin zij autistische kenmerken (Autism-spectrum Quotient) rapporteren en de mate waarin zij aangeven tevreden te zijn met hun relatie, hoewel onder mannen een hogere mate van autistische kenmerken wel samenhangt met een lagere relatietevredenheid. De onderzoekers vinden geen steun voor de hypothese dat autistische kenmerken onder de ene partner van invloed zijn op de mate waarin de andere partner tevreden is met de relatie.
  • 2011Lau & Peterson

    In een studie naar hechtingsstijlen en relatietevredenheid onder 157 volwassenen vergelijken Australische psychologen groepen waarbij (1) alleen een van de partners een autismediagnose heeft, (2) alleen een kind een autismediagnose heeft, (3) zowel een kind als een van beide partners een autismediagnose heeft en (4) geen van de gezinsleden een autismediagnose heeft. Zij concluderen dat zowel de onveilige hechting als het autisme van de partner geen invloed heeft op de relatietevredenheid of de tevredenheid als ouder. Alleen het autisme van het kind heeft een invloed op de tevredenheid als ouder.
  • 2012Bastock-Ling

    In een review van de literatuur concluderen Australische onderzoekers dat er onvoldoende betrouwbaar bewijs is om duidelijke conclusies te trekken over het effect van autisme op het psychosociale welzijn van vrouwen met een autistische partner.
  • 2014Whitman

    In een speed-date studie concludeert de Amerikaanse psycholoog Siena Whitham dat de ernst van het autisme geen verband houdt met de beoordeling van de partner als aantrekkelijkheid voor autistische mannen of vrouwen. De meeste bevindingen zijn in lijn met die van regulier dating-studies. Wel zijn de dating-partners waartoe intelligentie waarderende deelnemers aangeven zich aangetrokken te voelen ook daadwerkelijk intelligenter, terwijl er in reguliere studies meestal geen verband wordt gevonden tussen opgegeven selectiecriteria en daadwerkelijke partnerkeuzes. Uit de observaties blijkt dat de deelnemers gemakkelijk een wederkerig gesprek voeren tijdens de aangewezen tijd, waarin beide partners beurten afwisselen om over zichzelf te vertellen en over de ander te leren.
  • 2014Whitman

    In een kwalitatieve studie naar dating en autisme geven volwassenen met autisme aan dat hun date-ervaringen meestal ontstaan doordat ze gevraagd zijn, dat ze bereid zijn om met min of meer iedereen af te spreken die interesse in hen toont en dat zo blij zijn wanneer iemand interesse in hen toont dat ze automatisch toestemmen met een date. In het daten doen ze het rustig, zowel wat betreft het elkaar leren kennen als wat betreft de fysieke intimiteit en seksualiteit. Wel geven ze bij een eenmaal gevormde relatie al snel aan serieus verder te willen met de ander en van de ander te houden.
  • 2015Bolling

    In een studie naar relatietevredenheid en autisme vindt de Amerikaanse psycholoog Kim Bolling op basis van vragenlijsten onder 52 neurotypische en 72 autistische volwassen dat er geen statisch significant verschil is op 5 van de 10 subscores voor relatieproblemen, waaronder agressie, onenigheid over financiën, scheve rolverdeling en ontevredenheid met kinderen. Voor gebrek aan affectieve communicatie, conflicten over de opvoeding, problemen in de communicatie, ontevredenheid over tijd met elkaar en ontevredenheid over de seksualiteit vindt ze wel statistisch significante (hoewel nog steeds kleine) verschillen.
  • 2016 Strunz e.a.

    In een onderzoek naar de relatietevredenheid van hoogfunctionerende autistische volwassenen concluderen Duitse onderzoekers op basis van 229 zelfrapportages dat autisten wiens partner ook autistisch is tevredener zijn met hun relatie dan autisten met een neurotypische partner. Geen van de deelnemers die eerder een partner had met wie de relatie verbroken is had toentertijd een autistische partner. Autisten met een niet-autistische partners zijn gemiddeld genomen tevreden met hun relatie. Van de autisten die single zijn geeft meer dan de helft (61%) als reden voor hun single-status, "ik ben bang dat ik niet aan mijn partners verwachtingen kan voldoen".
  • 2016Faso

    In een studie naar de eerste indrukken die anderen zich van volwassenen met autisme vormen concludeert de Amerikaanse psycholoog Daniel Faso dat hoogfunctionerende autistische volwassenen als even betrouwbaar en intelligent worden beoordeeld als de controlegroep, maar als meer apart, minder aantrekkelijk, minder aardig en minder dominant. Dit gebeurt zowel op basis van audio-visuele informatie (video) als op basis van statische informatie (foto) of alleen visuele informatie (video zonder geluid), waaruit blijkt dat visuele informatie de belangrijkste factor is in de negatieve eerste indrukken. Op basis van een transcriptie is er geen verschil, wat er op duidt dat de inhoud van de communicatie niet substantieel verschilt in het effect op eerste indruksvorming. Neurotypische volwassenen vertonen het tegenovergestelde patroon: zij worden het meest negatief beoordeeld op basis van een transcriptie, waarbij de beoordeling verbetert bij het toevoegen van beeld en de meest positieve beoordeling wordt gegeven op basis van de video. De eerste indrukken die men van autistische volwassenen heeft vertaald zich in een even grote bereidheid om naast hen te wonen of te zitten, maar in een lagere intentie om met de betreffende persoon te praten of iets samen te doen.
  • 2017Gillespie-Lynch e.a.

    In een onderzoek naar de mening van mensen met autisme zelf vinden Amerikaanse onderzoekers dat 30% van de deelnemers een toelichting geeft op de vraag of ze zouden willen trouwen met een autist, waarbij 38% aangeeft zelf een relatie met iemand met autisme te hebben of te hebben gehad, terwijl 24% aangeeft de voorkeur te hebben voor een autistische partner. 20% geeft de voorkeur aan een niet-autistische partner en 13% geeft aan dat het van de persoon afhangt.
  • 2017Roy & Dillo

    In een Duitse studie naar Asper Syndroom en partnerrelaties blijkt dat zowel de (voornamelijk vrouwelijke) autisten als hun partner tevreden zijn met hun relatie, dat beide even tevreden zijn met de relatie en dat beide groepen op vrijwel alle maten voor relatietevredenheid en relatieproblemen geen verschil in gemiddelde scores vertonen. De minste problemen doen zich voor op het gebied van agressie, seksualiteit en de hoeveelheid tijd die de partners samen doorbrengen. De meeste serieuze problemen doen zich voor op het gebied van affectieve communicatie, praktische probleemoplossing en rolverdeling.

Ervaringen van autistische volwassenen

Ik kwets mijn vriendin voortdurend, al begrijp ik niet hoe. Ze lijdt echt onder mijn gedrag en ik vraag me af of het geen permanente ellende voor haar zou zijn als we zouden trouwen.
Ik denk niet dat ik geschikt ben voor een relatie. Ik kan nauwelijks voor mezelf zorgen dus hoe zou ik voor iemand anders kunnen zorgen?
Ik had nooit gedacht dat ik een partner zou vinden toen ik een tiener was, omdat ik anders was. Ik hoopte er altijd wel op en rond m'n twintigste zocht ik er veel na, op het internet. Toen werd ik dertig en dacht ik opnieuw dat ik misschien te gecompliceerd was voor een relatie. En toen werd ik 40 en ontmoette ik mijn partner. Ik verwachtte het niet meer. Ik dacht niet dat iemand mij zou willen, maar op een of andere manier houdt mijn partner het met me uit...
In elke relatie zijn er wel dingen van je partner waar je gewoon mee moet leren leven. Omgaan met de onhebbelijkheden van mijn neurotypische vriend is voor mij ook niet bepaald makkelijk hoor!
Sinds ik mijn vriend heb ontmoet vraag ik me steeds af wat hij toch in mij ziet en wat ik ooit gedaan heb om hem te verdienen. Elke keer als we ruzie hebben (wat gelukkig niet zo vaak gebeurd) denk ik dat hij bij me weggaat. Gelukkig heeft hij het tot nu toe nog bij me uitgehouden.
Ik vindt het moeilijk om mijn partner zich geliefd te laten voelen. Ik weet niet wat ik moet zeggen of niet moet zeggen, hoe ik moet reageren om een manier dat ze merkt dat ik echt om haar geef. Maar ik geloof niet dat ik ongeschikt ben als partner en de rest van mijn leven alleen zou moeten zijn omdat ik deze uitdagingen heb.

Ervaringen van partners van autistische vrouwen

Mijn partner is een heel goede moeder. Ze laat zich bij haar beslissingen niet leiden door haar eigen emoties, maar door het belang van de kinderen.
Ze is echt een ramp met het huishouden, de financiën, eigenlijk alle praktische dingen. Ik moet vaak alleen naar dingen en als ze mee gaat schaam ik me regelmatig dood voor de dingen die ze zegt of doet. Maar ze is zo eerlijk, zo lief, zo mooi, en ze houdt zo van mij dat ik niemand anders zou willen.
Ze werkt hard en heeft haar financiële zaakjes goed op orde. Ze heeft ook geen behoefte aan sieraden, designer kleding, parfum, pretentieus eten en andere duren dingen waar ik mijn geld liever niet aan verspil.
Ze is loyaal, boeiend, slim en grappig. Ze heeft iets jongs over zich, een meisjesachtige onschuld. Ik vindt het heerlijk als ze speels en lekker zichzelf is. Als ze iets nieuws heeft kan ze als een kind zo blij zijn, iets wat de gemiddelde volwassenen helaas verleerd lijkt te zijn.
Ze heeft een unieke stijl. Ze volgt geen trends, maar gaat haar eigen gang. Het boeit haar niet wat alle anderen doen. Ze maakt van ons huis een uniek, gezellig huis. En ik vindt het heerlijk dat ze een thuisblijfmoeder wil zijn.

Ervaringen van partners van autistische mannen

Mijn partner kan goed besluiten nemen en blijft altijd rustig. Hij is heel teder en wordt nooit agressief. Hij zou me nooit dwingen, heeft altijd respect voor me.
Mijn man is hartstikke eerlijke, oprecht, betrouwbaar en trouw. Ik hoor hem naar anderen altijd vol trots over me praten. Hij gaat helemaal voor mij.
Ik wou dat ik anderen kon waarschuwen voor potentiële ASS-partners. Doe het niet! Denk niet dat het wel mee zal vallen. Je hebt hier te maken met iemand met een serieuze beperking, die in veel opzichten niet eens kan begrijpen wat zijn gedrag met jou doet.
Hij kan goed knuffelen en masseren, is romantisch, koopt spontaan cadeautjes. Ik kan mezelf zijn bij hem en veilig bij hem uithuilen.
Ondanks alles hou ik veel van hem. Ik moet er niet aan denken dat hij niet mee bij me zou zijn. Tegelijkertijd is het soms zo verrekte moeilijk. Als hij nu een eikel was dan was ik er al lang mee gestopt, maar hij is zo'n schatje.
Hij zorgt dat het huis, de auto en de fietsen van de kinderen in orde zijn. Geen omkijken na. Gebeurd vanzelf. En voor een aanschaf van apparatuur hoef ik nooit bang te zijn voor een miskoop, want hij zoekt alles tot in detail uit.
Ik kan heerlijk met hem discussiëren, over de meest onzinnige dingen. We kunnen op niveau praten en een goed gesprek voeren, maar ik kan ook ontzettend lachen om zijn gortdroge humor.
Ik heb een bijzondere en lieve partner. Sommige dingen mis ik in mijn relatie. Andere dingen heb ik extra, die ik waarschijnlijk niet met een neurotypische partner zou hebben. Geen doorsnee relatie, maar zeer tevreden.
Mijn partner heeft geen vrienden. Het voordeel is dat hij niet elke avond voetbal zit te kijken en bier zit te drinken met zijn vrienden.... Ik vind het heerlijk om het middelpunt van zijn wereld te zijn.
Ik mist de warmte en de genegenheid: een arm om me heen, een knuffel, een zoen bij het afscheid, een luisterend oor, iemand die me begrijpt, die zegt dat hij me graag ziet, het samen delen van gevoelens, een hand op m'n rug, de vraag 'gaat het?'.
Hij is een super goede vader, die alles voor de kinderen overheeft, ook al is hij niet hun biologische vader. Hij zorgt echt heel goed voor ze. Ook voor mij is hij super lief. Hij smeert elke dag mijn brood en vindt het geen punt om me weg te brengen of op te komen halen.
Het leven met een autistische partner is zwaar en ik denk vaak genoeg, 'hou ik dit wel vol?' Maar andersom is het voor hem net zo moelijk om met mij te leven. En net zoals ik vaak denk, 'ik doe het ook nooit goed', zo beleeft hij dat ook.
Mijn vriend was de eerste die aan mij vroeg of hij me mocht zoenen. Ik vond het geweldig! Hij vroeg het en deed het niet zomaar. Andere mannen wel en dan voelde ik me zo overvallen. Hij is ook de eerste man in mijn leven die echt van me houdt.
Ik weet eigenlijk niet of hij wel van me houdt. Hij zegt het in elk geval nooit.
Hij laat me vrij en wil alles wel voor mij doen. Hij doet dingen voor mij die hem niet perse interesseren. Hij gaat bijvoorbeeld gerust met me mee kleren kopen. En dan heeft hij er nog een zinnige mening over ook. Waar vindt je nu zo'n man?
Hij kan na ruim 15 jaar samen nog steeds momenten hebben waarop hij ineens weer intens verliefd op mij lijkt te zijn, zonder dat er iets groots hoeft voor te vallen.

De onderzoeksresultaten

Voor

Autisten worden inderdaad minder geschikt gezien als partner
Hoewel het onderzoek van Daniel Faso zich niet specifiek richtte op partnerrelaties zijn eerste indrukken van iemand natuurlijk wel van groot belang in het maken van een match, even als de bereidheid om met iemand te praten of iets samen te doen. Het gegeven dat autisten minder scoren op de items als "normaal", "aardig", "aantrekkelijk", "zou ik mee willen praten" en "zou ik iets samen mee willen doen" is een sterke indicatie dat zij door anderen op het eerste gezicht als minder geschikt worden gezien als partner dan neurotypischen.
Autisten zijn zich bewust van de percepties van anderen
Autisten lijken zich bewust te zijn van het gegeven dat anderen hen als minder geschikt zien, wat zich kan uiten in het ingaan op elke date-uitnodiging die voor handen is of in een lagere beoordeling van hun waarde als potentiële partner in vergelijking met neurotypische volwassenen.

Tegen

Autistische kenmerken lijken mensen niet minder geschikt te maken als partner
Wanneer we kijken naar de samenhang tussen het niveau van autistische kenmerken van de autistische partner en de aantrekking en relatietevredenheid van de (neurotypische) ander blijkt hier in 3 van de 4 studies geen samenhang tussen te bestaan, behalve in de studie van Renty & Roeyers (2007). Hierbij gaat het echter ook over stellen die hulp hebben gezocht vanwege het autisme van de autistische partner, waardoor dit verband ook valt te verwachten. Ook de anekdotische ervaringen van vrouwen met niet gediagnosticeerde autistische mannen betreffen meestal relaties die ernstig in nood zijn, wat een vertekend beeld geeft van de werkelijkheid. Er zijn ook vrouwen die wel tevreden zijn met hun autistische partner. Bovendien is er weinig bekend over de bijdrage van de ontevreden vrouwen zelf aan de problematiek in hun relatie. Zonder iemand ergens de schuld van te geven is dit voor een betrouwbare beoordeling wel van belang.
Autisten vinden zichzelf niet perse minder geschikt als partner
Hoewel sommige autisten zichzelf zien als "niet geschikt voor een relatie" lijken de meeste autistische single zichzelf niet perse als ongeschikte te zien. Tenzij je er van uit gaat dat autisten "nul zelfkennis" hebben zegt het misschien niet alles, maar toch wel wat, dat de meeste autisten zichzelf blijkbaar (even) geschikt vinden als partner.
Er is niet zoiets als een absolute ongeschiktheid als partner; geschiktheid is relatief
Voor een bepaald persoon kan een bepaalde autist inderdaad niet de meest geschikte partner zijn. Maar dat zegt nog niet dat alle autisten ongeschikt zijn voor die persoon of dat dezelfde autist niet geschikt zou kunnen zijn voor een andere partner. Als we John Gottman moeten geloven dan maakt autisme allemaal niet zoveel uit. "Verschillen in interesses, waarden, conflictstijlen, of persoonlijkheden, zelfs de aanwezigheid van persoonlijkheids-stoornissen [of ontwikkelingsstoornissen] zijn niet de factoren die relaties doen mislukken. Geen enkele combinatie is beter dan de ander, zolang als de combinatie maar werkt voor beide partners."
Iemands geschiktheid als partner wordt door meer bepaald dan alleen zijn of haar (sub)klinische symptomen
Hoewel het duidelijk mag zijn dat er kenmerken zijn van autistische mensen die hen onaantrekkelijk maken en lastig zijn in een relatie zijn autisten meer dan alleen hun negatieve autistische kenmerken. Hun geschiktheid wordt ook bepaald door hun fysieke aantrekkelijkheid, intelligentie, inkomen, waarden, interesses en karaktereigenschappen. Daarbij maakt hun autisme hen niet alleen minder geschikt, maar op sommige fronten ook meer geschikt als partner.

Conclusie

 
Autisten worden vanwege hun negatieve autistische kenmerken als minder aantrekkelijk beoordeeld door anderen en zien hun beperkingen zelf ook als een barrière in het vormen en onderhouden van een partnerrelatie. Dit leidt echter niet perse tot de conclusie dat autisten ook daadwerkelijk ongeschikt zijn als partner. Ten eerste, er is niet zoiets als een absolute ongeschiktheid als partner. Iemand die niet geschikt is voor de een kan dat wel voor de ander zijn. Ten tweede, iemands geschiktheid als partner wordt door meer bepaald dan alleen zijn of haar (sub)klinische symptomen. De geschiktheid van autisten wordt bijvoorbeeld ook bepaald door hun fysieke aantrekkelijkheid, intelligentie, inkomen, waarden en karaktereigenschappen.
 

Comments are closed.