Stereotype: Autisme is een psychische stoornis
Autisme wordt vaak als een psychische stoornis of andere manier van informatieverwerken omschreven. Hoewel dat niet perse onterecht is, is het wel eenzijdig en dekt het maar een beperkt deel van wat leven met autisme betekent.
Belang
Vandaag de dag wordt het antwoord op de vraag 'wat is autisme?' meestal gegeven in termen van 'een aangeboren psychische stoornis' of 'een psychiatrische aandoening'. Specifiek gaat het dan om 'een andere manier van informatieverwerking in de hersenen'. Eerder werd autisme vooral omschreven als een 'ontwikkelingsstoornis', waarbij vooral ontwikkeling van de 'cognitieve functies' werd bedoeld, zoals waarneming, taal, communicatie en planning.
Voor
Autisme is inderdaad een psychische stoornis
Wanneer je een psychische stoornis omschrijft als een set van afwijkingen van de norm die vaak samen voorkomen en samengaan met psychisch lijden en beperkingen in het dagelijks functioneren dan is autisme inderdaad een psychische stoornis. Er kunnen dan mensen zijn met één of meer van dezelfde afwijkende kenmerken, zonder dat die psychisch lijden en beperkingen in hun functioneren ervaren, maar dan is er ook geen sprake van autisme in de klinische zin van het woord.
Autisme is inderdaad een ontwikkelingsstoornis
Wanneer je een ontwikkelingsstoornis omschrijft als een stoornis waarbij de ontwikkeling van de persoon op één of meerdere gebieden zodanig achterblijft of juist vooruit loopt op de ontwikkeling van leeftijdsgenoten dat er psychisch lijden en beperkingen in het dagelijks functioneren ontstaan dan is autisme inderdaad een ontwikkelingsstoornis.
Tegen
Alle psychische stoornissen zijn stoornissen in de informatieverwerking
Het is niet zoveel zeggend om autisme een stoornis in de informatieverwerking te noemen, want ook bij schizofrenie, bipolariteit, unipolaire depressie, angst en trauma - om maar wat stoornissen te noemen - gaat er iets mis in de informatieverwerking. Zeggen dat autisme een stoornis in de informatieverwerking is, is dus hetzelfde als zeggen dat autisme een psychische stoornis is.
Autisme is meer dan alleen een psychische stoornis
Doordat psychiaters en klinisch psychologen dominant zijn in het bepalen van het beeld dat mensen van autisme hebben wordt autisme vooral als een psychische stoornis beschreven. In de praktijk hebben mensen met autisme echter met veel meer problemen en beroepsgroepen te maken, zoals fysiotherapeuten, arbeidspsychologen, begeleiders, verpleegkundigen, maatschappelijk werkers en therapeuten die op het snijvlak van lichaam en geest werken. Hun invloed op de definitie van autisme is echter zeer beperkt.
Autisme is meer dan alleen een stoornis
Doordat psychiaters en klinisch psychologen dominant zijn in het bepalen van het beeld dat mensen van autisme hebben wordt autisme vooral beschreven in termen van problemen, ziektebeeld en beperkingen. Tegenwoordig proberen zij wel meer aandacht te besteden aan positieve of sterke kanten, maar dat is niet echt hun vak. Voor een breder beeld van wat autisme is, is het daarom nodig dat andere wetenschappers zich bezig gaan houden met de vraag wat autisme is: filosofen, antropologen, geschiedkundigen, sociologen, economen, beleidswetenschappers, levensloop psychologen, filmwetenschappers en maatschappijcritici.
Conclusie
Hoewel het niet perse onterecht is om autisme een psychische stoornis of andere manier van informatieverwerken te noemen is het wel eenzijdig en dekt het maar een beperkt deel van wat leven met autisme betekent. Als stoornis wordt autisme gekenmerkt door lijden en beperkingen in het functioneren, maar de bron of de plek daarvan ligt niet alleen maar in de hersenen van de autist. Het betreft heel de persoon (lichaam en geest) en heel het systeem (persoon en omgeving). Om er voor te zorgen dat de vraag 'wat is autisme' beter beantwoord wordt helpt het daarom niet om in plaats van een 'stoornis' over een 'conditie' te gaan praten of om in plaats van een 'psychiatrische aandoening' over 'een andere manier van informatieverwerking' te gaan praten. Wat veel meer nodig is, is dat een veel bredere groep mensen dan alleen psychiaters en klinisch psychologen zich bezig gaat houden met de vraag wat autisme is en invloed krijgt op het beeld dat mensen van autisme hebben.