Autisme als versterkte waarneming

Autisten hebben een superieure toegang tot de werkelijkheid. Eén van de auteurs van de theorie is zelf autistisch.

Belang

 
De theorie van autisme als versterkt sensorisch functioneren stelt dat het autistisch brein sterk is in het herkennen en ontdekken van afwijkingen en patronen. Het is een van van de weinige theorieën waarvan één van de auteurs zelf autistisch is.
 

Autismepaspoort

 
Naam theorie Versterkt Sensorisch Functioneren Theorie van Autisme
Auteurs Laurent Mottron en team
Beroep Neurowetenschapper
Instelling Universiteit van Montreal
Nationaliteit Canada
Medestanders Intense Wereld, Executief Functioneren, Sensorische Afsluiting
Tegenstanders Geestesblindheid, Extreem Mannelijk Brein, Centrale Coherentie, Sociale Motivatie, Sociale Beperking, Sociale Constructie
 

Stellingen

1
Theorieën die uitgaan van een specifiek sociale beperking in autisme missen het allesomvattende karkater van het verschil tussen het autistische en neurotypische brein. Ze zijn niet in staat om de positieve kenmerken en sterke kanten van autisten te verklaren en kunnen niet uitleggen waarom de meeste cognitieve processen anders functioneren in autisme, niet alleen de sociaal-gerelateerde processen.
2
Het menselijk brein kent twee orëntaties. De standaardmodus van het autistisch brein is meer lokaal georiënteerd (focus op de delen), terwijl de standaardmodus van het neurotypische brein meer globaal georiënteed is (focus op het geheel). Dit overfunctioneren van de perceptuele functie in autisme verklaart verschillen in het verwerken van zowel sociale als niet-sociale informatie.
3
Perceptuele of eenvoudige informatieverwerking is dus niet alleen intact in autisme, maar superieur. Voor het onderscheiden, indelen, herinneren en terughalen van perceptuele informatie hebben autisten minder tijd nodig om even goed te presteren als niet-autisten.
4
Autisten kunnen executieve of complexe informatie even goed verwerken als neurotypischen, maar autisten doen dit niet automatisch. Ze kunnen er ook voor kiezen om informatie perceptueel of lokaal te verwerken als dit economischer is.
5
Autisten hebben een superieure toegang tot de perceptuele werkelijkheid. Ze kunnen beter dan neurotypischen kijken zonder beïnvloed te worden door eerdere kennis.
6
Neurotypischen hebben geen keuze in het beheersen van hun perceptie door middel van filters, zelfs wanneer ze hierdoor minder goed presteren op hun taak. Ze 'moeten' voorrang geven aan de executieve functie, ook waneer ze economischer gebruik zouden kunnen maken van de eenvoudige verwerkingsmodus.
7
Autisten hebben geen keuze in het open houden van hun perceptie, zelfs wanneer ze hierdoor minder goed presteren op een taak. Ze 'moeten' voorrang geven aan de perceptuele functie. Hun filters werken minder goed.

Ontwikkeling

  • 1989zwakke centrale coherentie theorie

    De Duitse cognitiewetenschapper Uta Frith introduceert de centrale coherentie theorie in haar boek Autisme: verklaring van het raadsel. Zij stelt dat autisten goed zijn in het opbouwen van een geheel uit details, maar beperkt in hun vermogen om details te plaatsen in het kader van een breder geheel. Mottron presenteert zijn model als alternatief voor deze theorie. Hij stelt dat er in autisme geen sprake is van een beperking in het construeren van "centrale" samenhang, maar van een standaard voorkeur voor "lokale" informatie.
  • 1987beperking in complex informatieverwerking

    De Amerikaanse neuropsycholoog Nancy Minshew stelt dat autisme een selectieve beperking in de complexe informatieverwerking is. Dit is een functie die zich pas later ontwikkeld. De eerder ontwikkelde functie van verwerking van eenvoudige informatie is niet aangetast in autisme. Mottron is het daar niet mee eens. De perceptuele functie is niet slechts intact, maar versterkt in autisme.
  • 1998betere onderscheiding van nieuwe informatie

    In het artikel Enhanced Discrimination of Novel Stimuli stelt de Britse neuropsycholoog Kate Plaisted de hypothese that autisten slecht zijn in het onderscheiden van dingen die op elkaar lijken, maar goed in het onderscheiden van kenmerken die uniek zijn. Mottron is het er mee eens dat autisten beter zijn in het onderscheiden van nieuwe informatie, maar voegt daar aan toe dat ze ook betere zijn in het categoriseren, onthouden en reproduceren van dergelijke informatie.
  • 2001eerste artikel

    In het boek The Development of Autism werkt Mottron zijn theorie voor het eerst uit onder de titel "Enhanced Perceptual Functioning in Autism".
  • 2006tweede artikel

    In het artikel Enhanced Perceptual Functioning in Autism: An Update geeft Mottron een update van zijn theorie op basis van nieuw onderzoek.

Auteurs

Laurent Mottron (1952) is een Canadese professor in de cognitieve neurowetenschap aan de Universiteit van Montreal. Als behandelaar heeft hij twee gespecialiseerde autismecentra opgezet. Met de Montreal Groep heeft hij de "Enhanced Perceptual Functioning" theorie van autisme ontwikkeld. Hij is verder geïntereseerd in het betrekken van autistische onderzoekers bij de neurowetenschap.

Een van de mede-auteurs van Mottron's tweede paper is Michelle Dawson(1961), die autistisch is en als onbetaalde onderzoeksassistent onderdeel uit maakt van Mottron's team. "Omdat Michelle dingen 'omgekeerd' ziet, niet op de gebruikelijke manier, heeft ze een verschuiving in mijn onderzoek veroorzaakt," zegt Mottron in een interview.

Ontvangst en discussie

Wetenschap

Olga Bogdashina
In het boek Autisme en de grenzen van de bekende wereld legt Olga Boghdashina een verband tussen versterk sensorisch functioneren en autistische passie. Autisten focussen niet alleen op de details omdat ze het geheel niet zien, maar omdat de details interessanter voor hen zijn. Facinatie met sensorische stimuli is een bekend fenomeen in autisme.

Gemeenschap

Temple Grandin
In het boek Het autistische brein verwijst de Amerikaanse autist Temple Grandin naar de theorie van Mottron als verklaring voor sensortische overstimulering als het kernprobleem in autisme. Het resultaat van de perceptuele verwerking als standaardmodus is de omogelijkheid om aan sensorische stimulatie te ontsnappen. Overstimulering is daarom de kern van de "autistische (belevings)wereld".

Betekenis voor autismevriendelijk Nederland

 
In autismevriendelijk Nederland wordt het anders functioneren van het autistisch brein niet als een probleem, maar als een mogelijkheid gezien. In hun beroep maken autisten even als neurotypischen gebruik van de sterke kanten van autisme. Daarmee vangen ze de zwakke kanten van neurotypischen op, terwijl neurotypischen tegelijkertijd rekening houden met de zwakke kanten van autisten.
 

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *