Atypical
Amerikaanse komedieserie over Sam, een 18-jarige autistische middelbare scholier die een vriendin wil.
Belang
Atypical is een Amerikaanse comedieserie over Sam, een 18-jarige autistische middelbare scholier die een vriendin wil. Bijzonder aan de serie is dat het niet alleen over een persoon met autisme gaat, maar ook over autismevriendelijkheid.
30
minuten per aflevering
2017
uitgave door Netflix
3
seizoenen
Inhoud
Atypical is een Amerikaanse comedieserie over Sam, een 18-jarige autistische middelbare scholier die moeite heeft om de wereld om hem heen te begrijpen.
Toch wil hij graag een vriendin en met hulp van zijn collega Zahid, zijn zusje Casey en zijn vader Doug gaat Sam aan het daten. Zijn overbeschermende moeder Elsa vindt dat maar niks. Zij is bang dat hij emotioneel gekwetst zal worden.
Zijn eerste date verloopt rampzalig, maar wanneer Sam interesse krijgt van zijn klasgenoot Paige lijkt het de goede kant op te gaan.
In seizoen 2 bereidt Sam zich voor op de overgang van de middelbare school naar het vervolgonderwijs.
In seizoen 3 gaat Sam studeren en maakt hij ruzie met Zahid.
cast & crew
- Keir Gilchrist (Sam)
- Jennifer Jason Leigh (Elsa)
- Michael Rapaport (Doug)
- Brigette Lundy-Paine (Casey)
- Robia Rashid (bedenker)
Beoordeling door kijkers
voordelen
Sam is een autistisch hoofdpersoon
In tegenstelling tot andere series met personages met autisme (Parenthood) is Sam geen bijfiguur, maar de hoofdpersoon. Ook wordt expliciet gezegd dat hij autistisch is in plaats van dat hem alleen wat autistische kenmerken zijn meegegeven (Big Bang Theory) of dat hij ook weer perse een autistische savant moet zijn (The Good Doctor). Bovendien gaat de serie niet over een ander onderwerp (The Bridge), maar specifiek over zijn autistische uitdagingen, en niet alleen voor mensen om hem heen, maar ook voor hemzelf. De serie is grotendeels zijn verhaal, verteld vanuit zijn perspectief, in plaats van dat het over hem gaat. In een van de scenes laat de serie zien hoe het voor hem is om sensorische overstimulering te ervaren. Ook het voortdurend relateren van wat er gebeurd aan Antarctica en pinguïns als Sam's speciale interesse werkt goed om de wereld vanuit zijn perspectief te beschrijven.
Gaat ook over autismevriendelijkheid
De serie gaat niet alleen over een persoon met autisme, maar ook over autismevriendelijkheid. Wanneer Sam zijn vriendin vertelt dat hij het niet ziet zitten om met hem naar het schoolfeest te gaan neemt zijn het initiatief om het schoolfeest een autismevriendelijk schoolfeest te maken. De serie slaagt erin om te laten zien dat autismevriendelijkheid geen afbreuk hoeft te doen aan de kwaliteit van het schoolfeest, zoals sommige ouders vrezen. Het demonstreert dat een autismevriendelijk schoolfeest ook voor de andere scholieren een super cool schoolfeest kan zijn.
Geloofwaardig verhaal
De serie heeft op een aantal fronten een geloofwaardig karakter, met name de relatie tussen Sam en zijn familieleden: zijn overbeschermende moeder, zijn vader die wel graag een band met hem wil maar niet zo goed weet hoe, zijn zusje die hem soms plaagt en soms helpt en beschermt. Wanneer Sam uiteindelijk een vriendin krijgt is dat omdat zij hem benaderd, niet andersom.
nadelen
Teveel cliches
De serie bevat teveel clichés om op te noemen: de moeder met een midlifecrisis en een affaire met de barman, de met-seks-geobsedeerde vriend, verliefd worden op je therapeut, de afwezige vader die verbinding leert maken met zijn zoon, het getalenteerde meisje dat een beurs aangeboden krijgt en twijfelt of ze het aan moet nemen, het vriendje dat 'niet deugd' en wordt afgekeurd door de ouders.
Personages niet goed uitgewerkt en af en toe erg ongeloofwaardig
Niet alle gedrag van de personages is even duidelijk of geloofwaardig.
Het is bijvoorbeeld niet duidelijk waarom Casey een pester zomaar in het gezicht slaat en niet op een minder extreme manier reageert. Het is vreemd dat Sam van zijn vriendin niet kan invoelen dat ze boos wordt of dat hij wel of niet van haar houdt, terwijl hij dit bij zijn therapeut opeens wel kan. Zijn vriend Zahid is de ene keer kansloos bij de vrouwen, terwijl hij het hem de andere keer opeens wel lukt. Ook het gemak waarmee zijn toegewijde moeder zomaar opeens vreemd gaat is niet erg geloofwaardig. "Voor een serie die over het algemeen zo gedetailleerd en slim is, is het op sommige momenten ongelofelijk slordig en dom," schrijft een reviewer. "Het verlangen van Netflex om "volledig anders dan TV" te zijn zorgt ervoor dat Netflix series te weinig aandacht besteden aan geloofwaardigheid en verhaallijn," schrijft een andere reviewer.
Teveel als laag-functionerend kind in plaats van hoogfunctionerende tiener geschreven
Het lijkt erop dat de schrijvers samen met de consultant een heel verhaal bedacht hebben over hoe het was toen Sam nog een kind was en van hieruit het verhaal hebben opgebouwd over de tiener. De overgang van dit meer laagfunctionerend kind naar de meer hoogfunctionerende tiener van nu verloopt echter niet altijd even soepel. Het is bijvoorbeeld niet duidelijk waarom Sam nog steeds niet in staat is om zelf zijn lunchgeld mee te nemen, terwijl hij wel een baantje bij een elektronicazaak en een vriendin kan krijgen. Ook is het vreemd dat hij ondanks zijn leeftijd en regelmatige behandeling nog steeds in een crisis moet raken wanneer zijn therapeut een keer boos op hem wordt, terwijl hij het prima aan lijkt te kunnen wanneer zijn vriendin boos op hem wordt. Enerzijds suggereert de serie dat Sam ontzettend veel ruimte in het gezin inneemt en het leven van zijn moeder en zijn zus altijd om hem draaien, terwijl het anderzijds suggereert dat hij zich prima zelf kan redden en bijzonder snel aan kan passen aan nieuwe ontwikkelingen.
Achtergrond
Zijn de makers en acteurs van de film autistisch?
Keir Gilchrist, de acteur die Sam speelt, is niet autistisch. Ook Robia Rashid, de bedenker en schrijver van de serie, is niet autistisch, al zegt ze in een interview wel dat ze een nauwe band heeft met iemand in het autistisch spectrum. Anthony Jacques, de acteur die Christopher speelt, de zoon van een van de moeders van de lotgenotengroep, is wel autistisch. In seizoen 2 zijn de leden van de lotgenotengroep waar Sam naartoe gaat daadwerkelijk autistische jongeren.
Wat vinden broers en zussen van mensen met autisme van de serie?
Darcel Rockett, die zelf een broer met autisme heeft, vindt dat de serie een goed beeld geeft van het dagelijks leven van een gezin met iemand met autisme: vasthouden aan patronen, schema's onthouden, omgaan met crisisgevallen. Alle gezinsleden hebben zo hun rol in de zorg voor de persoon met autisme en daar zijn ze niet vaak vrij van. "Zo ben ik ook met mijn zus", zegt Mallory Deering, die een zus met autisme heeft. "Ongeacht hun niveau van functioneren wordt je beschermend en help je mee waar je kunt. Ik denk dat de serie dat heel goed weergeeft."
Hoe blijkt dat Sam autistisch is?
Sam is niet in staat om op basis van non-verbaal gedrag de emoties van anderen in te schatten (als zijn vriendin boos van tafel loopt moet hij aan zijn familie vragen 'Is ze boos?'). Sam neemt dingen die anderen zeggen letterlijk (als zijn therapeut zegt dat hij erop uit moet gaan, vraag hij 'waar uit?'). Sam kan soms niet tegen fel licht en omgevingsgeluiden (hij draagt regelmatig een ruisonderdrukkende kopteleoon). Sam heeft Antarctica en pinguïns als 'speciale interesse'. Sam begrijpt de regels voor sociale interactie niet. Hij moet er specifiek naar vragen en schrijft ze op in een notitieboek. Sam is eerlijk. Zijn opmerkingen worden nergens gefilterd door enig besef van wat niet gepast of niet tactisch is om te zeggen. Sam praat op een monotone, robotachtige manier. Sam kan prachtige, gedetailleerde tekeningen maken.
Is Sam de enige autistische personage in de serie?
Nee. In seizoen 1 is Christopher, de zoon van iemand uit zijn moeder's lotgenoten groep, ook autistisch . In seizoen 2 gaat Sam naar een lotgenotengroep waarvan de overige leden ook autistisch zijn.
Betekenis voor autismevriendelijk Nederland
In een autismevriendelijk Nederland zijn niet alleen personages met autisme, maar ook autismevriendelijkheid het onderwerp van verhalen in de populaire media.
