Acceptatie en Commitment Therapie (ACT)

Relatief nieuwe vorm van psychotherapie gericht op de acceptatie van gedachten en emoties die niet veranderd kunnen worden en toewijding aan gedrag dat wel veranderd kan worden.

Belang

 
Acceptance & Commitment Therapy (ACT) is een relatief nieuwe vorm van psychotherapie. Het richt zich op acceptatie van emoties en gedachten, die niet veranderd of beheerst kunnen en hoeven te worden, en het zich toewijden aan gewenst of effectief gedrag, dat wel veranderd kan worden.
 

Autismepaspoort

 
Naam behandeling Acceptatie & commitment therapie
Auteur Steven Hays
Beroep psycholoog
Instelling University of Nevada, Reno
Nationaliteit Amerika
Tegenstander Cognitieve therapie
Theoretische basis autisme als zelfbeperkende vermijding van onplezierige prikkels
 

Kenmerken

1
Bij Acceptatie & Commitment Therapie (ACT) maakt de therapeut gebruik van verbale technieken (metaforen) en experiëntiële oefeningen (een woord tien keer zeggen) om je te leren om ongewenste gedachten, emoties, sensaties of herinneringen niet meer te beheersen, maar te accepteren zoals ze zijn, en je te committeren aan gedrag dat bijdraagt aan het realiseren van de dingen die je belangrijk vindt in het leven.
2
De eerste component van ACT bestaat uit het bereiken van "creatieve hopeloosheid", een staat waarin je leert inzien dat al je gewoonlijke manieren van het omgaan met interne prikkels je niet verder helpen (hopeloosheid), wat de weg opent voor nieuwe benaderingen (creativiteit).
3
ACT is gericht op het besef dat het je ongewenste emoties, gedachten en sensaties zelf niet het probleem zijn, maar dat het grootste obstakel in het leven van het leven zoals je dat graag zou willen ligt in het gedrag waarmee je steeds probeert om ongewenste interne prikkels te vermijden of onder controle te houden.
4
ACT helpt je om bewuster onderscheid te maken tussen de ervaringen die je graag kwijt wil en jezelf als de persoon die deze ervaringen heeft. Je leert je beseffen dat je interne ervaringen niet samenvallen met je persoon, maar slechts gedachten, emoties, sensaties en herinneringen zijn, die opkomen en ook weer voorbijgaan.
5
De ACT therapeut helpt je met het leren ervaren van je ongewenste gedachten, emoties, herinneringen of sensaties zonder pogingen te doen om deze te vermijden, te beheersen of te veranderen. Door het direct ervaren van de impact van deze ervaringen verliezen ze de grip die ze op je hebben, zonder dat de inhoud ervan perse veranderd.
6
ACT richt zich als laatste op het verduidelijken en kiezen van levensrichtingen of waarden je belangrijk vindt en het zich committeren aan acties die overeenstemmen met de door jou gekozen waarden.

Ontwikkeling

  • 1976Cognitieve therapie

    In het boek Cognitive Therapy and Emotional Disorders introduceert de Amerikaanse psychiater Aaron Beck een cognitieve benadering van psychotherapie die zich richt op bewustwording en verandering van terugkerende, automatische negatieve gedachten.
  • 1985Contextele benadering van psychotherapie

    De Amerikaanse psycholoog Steven Hayes stelt een contextuele benadering van therapeutische verandering voor, waarin men er vanuit gaat dat gedachten en emoties het menselijke gedrag niet op een directe wijze veroorzaken, maar via de context. Daarom kan gedrag veranderd worden, zonder te proberen om gedachten en emoties zelf te veranderen, wanneer men zich richt op het veranderen van de context die bepaalde private ervaringen linkt met bepaald gedrag. In tegenstelling tot Beck ziet Hayes niet de inhoud van gedachten en emoties als het probleem, maar de verbale processen die ervoor zorgen dat deze inhoud een excessieve controle uitoefent over het gedrag.
  • 1987Comprehensive distancing

    Hayes en zijn leerling Robert Zettle publiceren een artikel over comprehensive distancing, "een alternatieve psychotherapeutische strategie" waarbij gebruik wordt gemaakt van "didactische en experiëntiële oefeningen" gericht op het besef (1) dat pogingen om ongewenste private ervaringen te beheersen of te elimineren contra-productief zijn, (2) dat de redenen die cliënten geven als verklaring voor hun disfunctionele gedrag niet geldig zijn en in zichzelf disfunctioneel gedrag vormen en (3) dat cliënten zich effectiever kunnen gedragen wanneer ze hun interne ervaringen simpelweg beschrijven, zonder te proberen ze te veranderen.
  • 1993Acceptance and Commitment Therapy

    Hayes publiceert een eerste artikel waarin de benaming Acceptance and Commitment Therapy (ACT) wordt gebruikt voor wat Hayes beschrijft als een gedragsanalytische benadering van psychotherapie die de neiging tot emotionele vermijding tracht te ondermijnen en de capaciteit voor gedragsverandering tracht te vergroten.
  • 2007vergelijking met cognitieve therapie

    In een vergelijkende studie naar de uitkomsten van ACT en cognitieve therapie (CT) gebruiken Amerikaanse onderzoekers 26 masterstudenten klinische psychologie als therapeut voor 100 deelnemers, die elk zo'n 15 sessies ACT of CT ontvangen. Zij concluderen dat beide methoden vergelijkbare verbetering laten zien in depressie en angstigheid.
  • 2007vergelijking met gedragstherapie

    In een proefstudie trainen Finse onderzoekers 14 masterstudenten klinische psychologie in het geven van ACT en gedragstherapie (GT), waarna elke student 1 cliënt voor ACT en 1 cliënt voor GT toegewezen krijgt. Cliënten die behandeld werden volgens het ACT model vertonen betere symptoomverbetering dan GT cliënten, ondanks het feit dat de behandelende studenten minder kennis opgedaan hadden van ACT dan van GT en zich angstiger voelden wanneer ze ACT toepasten.
  • 2009ACT voor angststoornissen

    In een gevalstudie naar de behandeling van drie patiënten met een angststoornis concluderen Amerikaanse klinisch psychologen dat de belangrijkste les die de patiënten leerden was dat hun angstgevoelens en faalgedachten hun leven niet hoefden te bepalen, ook al zijn ze nog zo intens en dwingend; ze leerden dat het kwijtraken van deze gevoelens en gedachten geen noodzakelijke voorwaarde was voor het doen wat ze graag wouden doen.
  • 2012vergelijking met cognitieve en gedragstherapie

    In een vergelijkende studie naar de uitkomsten van ACT en een combinatie van Cognitieve therapie en Gedragstherapie (CGT) gebruiken Amerikaanse onderzoekers relatief onervaren masterstudenten als therapeut. Ze concluderen dat, net als in de Finse studie, ACT op de lange termijn effectiever is in het verminderen van symptomen dan CGT.
  • 2014effecitiviteit bij autistische adolescenten en jongvolwassenen

    Zweedse onderzoekers verrichten een studie naar de uitkomsten van een 6-weken durende op ACT-gebaseerde groepsbehandeling voor leerlingen met autisme in een school in het speciaal onderwijs. "In onze klinische ervaring is experiëntiële vermijding een veel voorkomend probleem in hoogfunctionerend autisme. In ACT wordt dit probleem aangepakt door de psychologische flexibiliteit te vergroten." De groepsbehandeling bestaat uit acceptatie- en mindfulnessoefeningen en activiteiten gericht op het bevorderen van het handelen in overeenstemming met je waarden. De onderzoekers concluderen dat het stressniveau en de mate van sociaal-emotionele problemen van de 15 behandelde leerlingen verminderd is.
  • 2015ACT in autismebegeleiding

    In het boek Acceptance & commitment therapy: Theorie en praktijk draagt de Belgische klinisch neuropsycholoog en autismecoach Elke Bussels een hoofdstuk bij over ACT en autisme. Zij stelt dat ACT relevant is voor mensen met autisme: (1) Regelgeleid gedrag en de context waarin gedrag plaatsvindt staan centraal in ACT even als in problemen bij autisme. (2) De vraag wat mensen met autisme nu echt belangrijk vinden in het leven, wat ze zouden wíllen doen, waar ze dichterbij willen komen in hun leven, is vaak een verademing. (3) De eigen beperkingen niet willen hebben (niet-accepteren) werkt niet, ander gedrag (het loslaten van de strijd tegen de diagnose of de stoornis) werkt vaak beter.

Auteur

Steven Hayes (1948) is een Amerikaans psycholoog aan de University of Nevada te Reno. Hij is mede-grondlegger van de Relational Frame Theory, de theoretische basis voor Acceptance and commitment therapy (ACT). Hayes was als kind getuige van huiselijk geweld en streed zelf 3 jaar met een paniekstoornis.

Ervaringen van volwassenen met autisme

ACT heeft bij mij zeker bijgedragen tot bewustwording. Ik heb er veel van geleerd. Maar... een héél belangrijke kanttekening: je moet het wel onderhouden, en zonder sociaal netwerk dat ook ACT heeft gedaan is dat soms lastig.
Ik ben een moeder met autisme. Door ACT heb ik me er aan toegewijd om toch met mijn kinderen naar de speeltuin te gaan, en het overweldigende geluid een poosje te verdragen, omdat ik het belangrijk vindt om leuke dingen met mijn kinderen te doen. Ik heb met mijn partner afgesproken dat ik daarna rust kan nemen, zodat het werkbaar voor mij is.
Ik volg het nu zo'n 6 maanden vanwege angst en depressie. Het is moeilijk, maar ook helpend. De grootste verandering die het mij gebracht heeft is dat ik geleerd heb om mijn emoties te herkennen.

Betekenis voor autismevriendelijk Nederland

 
In autismevriendelijk Nederland wordt ACT toegepast bij volwassenen met een late autisme-diagnose en psychische klachten en wordt empirisch onderzoek verricht naar de hypothese dat ACT een waardevolle aanvulling op cognitieve therapie is, omdat de negatieve emoties en gedachten die mensen met autisme ervaren niet altijd overdreven of irrealistisch zijn.
 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *